بیماری مرزی در گوسفند و بز، یک بیماری ویروسی است که به شدت خطرناک و مسری است و بیشتر در زمان آبستنی دام اتفاق می‌افتد. این بیماری اولین بار در مرز انگلستان و اسکاتلند شناسایی شد و به همین دلیل به نام “بیماری مرزی” شناخته میشود. ویروس این بیماری به جنین گوسفند و بز حمله کرده و باعث ایجاد مشکلاتی مثل سقط جنین، تولد بره‌های ناقص و ضعیف و حتی مرگ زودرس آن‌ها میشود.
گوسفندها و بزهای آلوده به این ویروس، به طور ظاهری ممکن است سالم به نظر برسند، اما ویروس را در ترشحات بدنشان حمل می‌کنند و از طریق بزاق، ادرار و مدفوع می‌توانند آن را به بقیه دام‌ها منتقل کنند. از علائم این بیماری می‌توان به لنگیدن بره‌ها، لرزش غیرطبیعی و رشد ناهنجار استخوان‌ها اشاره کرد.
برای پیشگیری از این بیماری، دام‌ها باید در طول دوره آبستنی تحت نظارت دامپزشک قرار بگیرند و از تماس با دام‌های آلوده پرهیز شود. همچنین، خرید دام‌های جدید باید با دقت انجام شود و دام‌های تازه وارد قرنطینه شوند تا احتمال سرایت ویروس به گله کاهش یابد. درمان خاصی برای این بیماری وجود ندارد و اقدامات پیشگیرانه بهترین راه مقابله با آن هستند.
بیماری مرزی یکی از انواع بیماری های شایع در گوسفند و بز است. مهمترین عوارض این بیماری را می توان سقط جنین، مومیایی شدن، مرده زایی، علائم عصبی، موهای غیر طبیعی و تولد بره های ضعیف دانست.
این بیماری به صورت کلی به دو طریق منتقل می شود:
- توسط مادر به جنین
- از طریق ترشحات مختلف بدنی مانند ترشحات گوارشی، تنفسی، رحمی و ادراری
فهرست موضوعات
نحوه انتقال و انتشار بیماری مرزی در گوسفند و بز
ورود گوسفند ناقل ویروس می تواد موجب انتقال و انتشار بیماری به دیگر گوسفندان گله شود. این ویروس در ترشحات مختلف گوسفند ناقل مانند ترشحات بینی، بزاق، ادرا و مدفوع وجود دارد و در اثر زندگی در گله به دیگر گوسفندان نیز منتقل می شود.
ویروس این بیماری از هنگام تولد و از طریق جفت و مایعات فتوس نیز می تواند به بره منتقل شود. جنین های سقط شده ناقل میروس نیز عامل مهمی برای انتشار بیماری در محیط نگهداری گوسفندان هستند. این بیماری به وسیله گوساله های ناقل مبتلا به BVD نیز ممکن است به گوسفندان منتقل شوند. این مساله بیشتر در فضل زمستان و در آغل هایی که گوسفندان و گاوها در کنار هم نگهداری می شوند محتمل تر است.
بیمای مرزی از راه های مختلف مانند تماس مستقیم، راه خوراکی و راه ملتحمه نیز قابل انتقال است. این بیماری بیشتر در بره ها و بزغاله ها دیده می شود و گوسفندان بالغ معمولا نسبت به این بیماری ایمن هستند.
گله‌ها در فصل آبستنی به شدت در معرض خطر هستند؛ زیرا ویروس به راحتی از دام مادر به جنین منتقل میشود و باعث آلودگی گسترده در نسل‌های بعدی میشود. رعایت قرنطینه و بهداشت در مراکز پرورش و جلوگیری از تماس دام‌ها با منابع آلوده، کلید کنترل این بیماری است.
علائم بالینی بیماری مرزی
- سقط و مومیایی شدن جنین در میش های بالغ
- مشکلات اسکلتی مانند کم شدن طول مهره Axis، رادیوس و تیپیا
- بلند بودن موهای بدن و پشم مجعد
- لرزش سر و گردن و اندام های خلفی که موجب بروز مشکلاتی در تعادل و شیرخواری بره ها میشود.
- رشد کم در بره ها
- احتمال بالای مرگ و میر در ماه اول پس از تولد
- آسیب به مخچه و برزو اختلالات عصبی مانند چرخش و فشردن سر
این بیماری موجب کاهش اندازه مغز و نخاع، موی غیر طبیعی، کاهش میزان مغز و هیدرآنسفالی و دیسپلازی مخچه می شود.
چگونگی پیشگیری از بیماری مرزی در گوسفند و بز
- ساخت آغل های جدا برای میش ها و گاوها
- حذف سریع بره های متولد شده ناقل ویروس
- اطمینان از سلامت گوسفندهای تازه وارد و ممانعت از ورود گوسفند بیمار به گله
- حذف گوسفندان ناقل ویروس از گله
- انجام واکسیناسیون به موقع (واکسن BVD نیز برای پیشگیری از بیماری مرزی موثر است).
روش های تشخیص بیماری مرزی در دام ها
تشخیص بیماری مرزی در دام‌ها به دلیل طبیعت ویروسی آن و اثرات مخربی که بر جنین و بره‌ها می‌گذارد، نیاز به استفاده از روش‌ها و تجهیزات تخصصی دارد. برای تشخیص دقیق، دامپزشکان و کارشناسان دامپروری از ترکیبی از روش‌های بالینی، آزمایشگاهی و مشاهده‌ای استفاده می‌کنند.
اولین مرحله تشخیص، مشاهده علائم بالینی در دام‌ها و به ویژه بره‌های تازه متولد شده است. بره‌هایی که با علائمی مثل لرزش غیرطبیعی، نقص در رشد استخوان‌ها، و یا لنگیدن به دنیا می‌آیند، ممکن است به بیماری مرزی مبتلا باشند. با این حال، تشخیص فقط بر اساس علائم ظاهری کافی نیست و نیاز به بررسی‌های دقیق‌تر دارد.
در مرحله بعد، آزمایش‌های آزمایشگاهی نقش مهمی در تشخیص بیماری ایفا می‌کنند. نمونه‌برداری از خون، بزاق، یا بافت‌های جنینی، برای انجام تست‌های PCR و الایزا ضروری است. این تجهیزات تخصصی به تشخیص وجود ویروس عامل بیماری مرزی کمک می‌کنند و می‌توانند حضور ویروس را حتی در دام‌های بدون علائم بالینی شناسایی کنند.
یکی دیگر از تجهیزات مورد استفاده، اولتراسونوگرافی است که می‌تواند به تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های جنینی ناشی از عفونت کمک کند. در صورتی که مشکوک به وجود عفونت در دام‌های آبستن باشد، استفاده از این دستگاه می‌تواند وضعیت سلامت جنین را بررسی کرده و تشخیص اولیه را آسان‌تر کند.
همچنین، دامپزشکان متخصص نقش کلیدی در شناسایی بیماری دارند؛ تجربه و دانش آن‌ها در تشخیص تفاوت‌های ظریف در علائم دام‌ها و استفاده صحیح از تجهیزات پیشرفته بسیار حیاتی است. این ترکیب از تخصص و فناوری، باعث میشود که بیماری مرزی به موقع شناسایی شود و از گسترش آن به سایر دام‌ها جلوگیری گردد.
درمان بیماری مرزی در گوسفند و بز،مراحل و روش ها
بیماری مرزی در گوسفند و بز متأسفانه درمان مشخصی نداره؛ چرا که این بیماری ویروسی به جنین در دوران آبستنی حمله می‌کنه و اثرات مخربی روی بره‌های تازه متولد شده داره. دام‌های آلوده به این ویروس حتی بعد از ظاهر شدن علائم، به طور کامل درمان نمی‌شن و بیشتر اقدامات به منظور کنترل شیوع و کاهش اثرات بیماری انجام می‌شه.
درمان دام آلوده شامل تقویت سیستم ایمنی و استفاده از مکمل‌های غذایی است تا دام قوی‌تر بشه و بتونه با ویروس مبارزه کنه. دامپزشکان معمولاً از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده می‌کنن تا از بروز عفونت‌های ثانویه جلوگیری کنن، اما خود ویروس تحت تأثیر آنتی‌بیوتیک قرار نمی‌گیره. در کنار این، مراقبت ویژه از بره‌های متولد شده لازمه؛ چون معمولاً ضعیف و ناتوان هستن و نیاز به تغذیه مناسب و محیط گرم دارن.
مهمترین راهکار درمانی و پیشگیری از گسترش بیماری، قرنطینه دام‌های جدید و جلوگیری از ورود دام‌های آلوده به گله است. در واقع، بهترین رویکرد به جای درمان، پیشگیری از ابتلاست. واکسیناسیون مؤثری هنوز برای این بیماری وجود نداره، بنابراین رعایت بهداشت، کنترل دقیق ورودی دام‌ها و نظارت منظم توسط دامپزشک بهترین روش‌های موجود برای جلوگیری از شیوع و کاهش اثرات این بیماری هستن.
نقش دامپزشک و دامدار در مدیریت این بیماری
نقش دامپزشک و دامدار در مدیریت بیماری مرزی بسیار حیاتی است و همکاری نزدیک آن‌ها می‌تواند به کنترل این بیماری کمک کند. دامپزشک به عنوان متخصص، اولین قدم را در تشخیص به موقع و دقیق بیماری برمی‌دارد. او با استفاده از آزمایش‌های تخصصی و بررسی علائم بالینی، وضعیت سلامتی دام‌ها را ارزیابی می‌کند. علاوه بر این، دامپزشک نقش مهمی در آموزش دامداران دارد؛ او به دامداران توصیه می‌کند که چگونه دام‌های جدید را قرنطینه کنند و از ورود دام‌های مشکوک به گله جلوگیری کنند.
از سوی دیگر، دامدار باید با دقت و هوشیاری، وضعیت گله را زیر نظر بگیرد و در صورت مشاهده علائم مشکوک، سریعاً با دامپزشک مشورت کند. مدیریت بهداشتی گله، نظافت جایگاه دام‌ها، و تأمین خوراک سالم و مقوی از وظایف کلیدی دامدار است. دامدار می‌تواند با رعایت این نکات، خطر انتشار بیماری را به حداقل برساند و محیط سالم‌تری برای دام‌ها ایجاد کند.
همچنین، دامپزشک و دامدار با همکاری یکدیگر برنامه‌های پیشگیری مثل واکسیناسیون و غربالگری منظم را پیاده‌سازی می‌کنند. این هماهنگی نه تنها به کاهش شیوع بیماری کمک می‌کند، بلکه باعث افزایش بهره‌وری و سلامت کلی گله میشود. در واقع، یک مدیریت موثر نیازمند اعتماد و ارتباط نزدیک بین دامپزشک و دامدار است تا با استفاده از تجربه و دانش، جلوی خسارت‌های جدی گرفته شود.
نتیجه گیری
“اگر به دنبال خرید بهترین دام زنده با کیفیت و تضمینی در تهران هستید، دام زنده قائم بهترین انتخاب شماست! ما با تیمی از کارشناسان متخصص و با تجربه، دام‌های سالم و با کیفیت را به شما ارائه می‌دهیم. از گوسفند و بز تا گاو و مرغ و خروس محلی و زینتی، تمام دام‌های ما تحت نظر کارشناسان دامپزشکی با استانداردهای بالا پرورش یافته‌اند تا شما بدون نگرانی از سلامت دام‌ها، خریدی مطمئن و به صرفه داشته باشید.
مرکز تخصصی ما با سالها تجربه و تخصص، آماده است تا نیازهای شما را در کمترین زمان و با بهترین قیمت پاسخ دهد. برای مشاوره رایگان و خرید دام‌های سالم با ما تماس بگیرید و از خدمات حرفه‌ای ما بهره‌مند شوید. ضمانت ما کیفیت بالا در تمام مناطق تهران می باشد.