آموزش غنی سازی کاه یکی از روش‌های کارآمد برای بهبود ارزش تغذیه‌ای این ماده به عنوان خوراک دام‌هاست. کاه به طور طبیعی دارای فیبر بالاست اما میزان پروتئین و مواد معدنی آن پایین است، که این موضوع باعث می‌شود از نظر تغذیه‌ای برای دام‌ها چندان مناسب نباشد. با این حال، با فرآیندهای مختلف غنی‌سازی می‌توان این مشکل را حل کرد. استفاده از مواد افزودنی مانند اوره، املاح معدنی، و مکمل‌های پروتئینی، ارزش غذایی کاه را به طرز چشمگیری افزایش می‌دهد.
روش غنی سازی با اوره یکی از رایج‌ترین تکنیک‌هاست. در این روش، اوره به کاه اضافه شده و با رطوبت کافی به مدت چند روز تخمیر می‌شود. این فرآیند باعث بهبود قابلیت هضم کاه و افزایش سطح پروتئین آن می‌شود، که برای دام‌ها بسیار مفید است. همچنین استفاده از افزودنی‌های معدنی و ویتامینی به همراه اوره می‌تواند کمبودهای غذایی دام‌ها را بهتر تأمین کند.
غنی سازی کاه نه‌تنها هزینه تغذیه دام‌ها را کاهش می‌دهد بلکه به افزایش تولید شیر و گوشت نیز کمک می‌کند. این تکنیک در مناطقی که منابع غذایی محدود است، یک راه‌حل اقتصادی و پایدار برای مدیریت تغذیه دام‌ها به حساب می‌آید.
فهرست مطالب
آشنایی با علوفه کاه برای دام ها
کاه بعنوان یکی از مواد علوفه ای مورد استفاده در تغذیه دام است که خیلی زیاد استفاده می شود و دارای قیمت پایینی است. با توجه به ارزش غذایی پایین کاه و هضم سخت کاه بهتر است آنرا با مواد ازت غیر پروتئینی چون اوره و نمک ترکیب کرده و به نوعی غنی سازی کاه را انجام دهید تا باعث تحریک اشتهای دام شود. وجود ترکیبات ازت غیر پروتئینی چون آمونیاک ( مایع و گاز ) سود سوز آور، پرکلرات آمونیوم، اوره و ادرار حیوانات باعث غنی سازی کاه و همچنین افزایش ارزش غذایی مواد علوفه ای چون کاه می شود.
علوفه کاه یکی از منابع اصلی تغذیه دام‌ها به‌ویژه در مناطق کم‌آب است. این ماده به دلیل فیبر بالای خود به عنوان یک خوراک پایه برای دام‌هایی مانند گوسفند و گاو استفاده می‌شود. هرچند که کاه از نظر پروتئین و انرژی فقیر است، اما می‌توان با روش‌های غنی‌سازی مانند افزودن اوره یا مکمل‌های معدنی، ارزش غذایی آن را بهبود بخشید. استفاده از علوفه کاه در کنار دیگر مواد مغذی به تعادل تغذیه‌ای دام‌ها کمک کرده و هزینه‌های خوراک دام را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. کاه به عنوان یک منبع اقتصادی، جایگاه ویژه‌ای در مدیریت تغذیه دام‌ها دارد.
می توانید مقاله زیر را هم مطالعه نمایید:
اوره ای که در ترکیبات غذایی استفاده می شود دارای ۴۶۴ گرم نیتروژن به ازای هر کیلوگرم اوره است. در نتیجه هر کیلوگرم اوره توانایی ۲۹۰۰ گرم پروتئین را دارد و اضافه کردن اوره به کاه موجب بر طرف کردن فقر پروتئینی آن می شود.
مراحل غنی سازی کاه
در این مقاله مراحل غنی سازی کاه را به ازای هر ۱۰۰ کیلوگرم کاه خشک توضیح داده می شود و همچنین برای غنی سازی نیاز به مکانی به نام سیلو است.
کاه را وزن کرده و در صورت درشت بودن به قطعات ده سانتی متری خرد کنید.
به ازای هر صد کیلوگرم مقدار چهار کیلوگرم اوره، یک کیلوگرم نمک و ۷۰ الی ۱۰۰ لیتر آب اضافه می کنیم.
چهار کیلوگرم اوره را در بیست لیتر آب ترکیب کرده و سپس یک کیلوگرم نمک را به آن اضافه می کنیم.
پس از اتمام مرحله سه تمام محلول را در کل آب باقی مانده ترکیب می کنیم.
با آبپاش محلول را روی کاه پخش کرده و توسط چنگک کاه را کاملا بهم زده تا محلول به طور یکنواخت پخش شود.
بصورت لایه به لایه و در هر لایه ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم کاه در سیلو پخش نمود و آن را پرس کرده و این عمل ادامه پیدا می کند تا سیلو کاملاً پر شود.
پس از اتمام کار روی سیلو را با پلاستیک پوشانده و روی آنرا کاه گل بگیرید و کاملا گل اندود کنید.
می توانید پلاستیک روی سیلو را با گل مسدود نموده و روی آن را با بسته های کاه یا خاک نرم نیز می توان پوشاند.
بسته به مدت دمای هوا مدت زمان به عمل آمدن سیلو بین دو تا سه هفته است.
بعد از اینکه کاه غنی شد و مدت زمان لازم سپری شد می توان یک طرف پلاستیک را برداشته و کاه مورد استفاده را به مدت چند ساعت هوا داد تا گاز آمونیاک اضافی متصاعد گردد.
به موجب جلوگیری از مسمومیت دام بهتر است به صورت تدریجی کاه را افزایش دهید زیرا هوادهی بعد از بیرون آمدن کاه از سیلو باعث خارج شدن مقدار زیادی از گاز آمونیاک می شود. همچنین برای جلوگیری از کاهش باروری بهتر است برای تغذیه گاوهای خشک استفاده شود.
بهترین روش غنی سازی کاه کدام مورد است
یکی از بهترین روش‌های غنی سازی کاه، استفاده از اوره است. این روش به دلیل سادگی، کارآمدی و هزینه پایین، در بسیاری از دامداری‌ها رایج است. اوره به‌عنوان یک منبع نیتروژن، با کاه ترکیب می‌شود تا میزان پروتئین کاه را افزایش دهد و آن را به خوراک مغذی‌تری برای دام‌ها تبدیل کند. فرآیند این غنی‌سازی به این صورت است که ابتدا اوره با آب مخلوط شده و به‌طور یکنواخت بر روی کاه پاشیده می‌شود. برای هر کیلوگرم کاه، معمولاً حدود ۴ تا ۵ درصد اوره استفاده می‌شود.
پس از افزودن اوره، کاه مرطوب در یک فضای بسته یا زیر پلاستیک قرار می‌گیرد و به مدت ۲ تا ۳ هفته در دمای محیط تخمیر می‌شود. این تخمیر باعث می‌شود که نیتروژن اوره به‌خوبی جذب کاه شود و قابلیت هضم آن افزایش یابد. بعد از گذشت این مدت، کاه غنی‌شده آماده استفاده است.
روش غنی سازی با اوره به دلیل افزایش پروتئین و بهبود هضم کاه، برای دام‌هایی که نیاز به تغذیه بهتر دارند، به‌ویژه در دوره‌های تولید مثل یا شیردهی، بسیار مفید است. این روش علاوه بر افزایش ارزش غذایی، به دامداران کمک می‌کند که با هزینه کمتری خوراک مغذی‌تری فراهم کنند. مهم است که میزان اوره و زمان تخمیر به‌درستی کنترل شود تا از مسمومیت دام جلوگیری گردد.
غنی سازی کاه چه مزایا و معایبی برای دام ها دارد
غنی سازی کاه به عنوان یکی از روش‌های بهبود ارزش تغذیه‌ای این خوراک دام مزایا و معایب خاص خود را دارد. از مهم‌ترین مزایای این روش می‌توان به افزایش محتوای پروتئین و قابلیت هضم کاه اشاره کرد. با افزودن موادی مانند اوره یا آمونیاک به کاه، سطح پروتئین افزایش یافته و این خوراک به منبع غنی‌تری برای دام‌ها تبدیل می‌شود.
این بهبود تغذیه‌ای باعث افزایش تولید شیر و گوشت در دام‌ها می‌شود، زیرا دام‌ها انرژی و مواد مغذی بیشتری از کاه غنی‌شده دریافت می‌کنند. همچنین، غنی‌سازی کاه به کاهش وابستگی به دیگر خوراک‌های پرهزینه کمک کرده و مدیریت هزینه‌های دامداری را تسهیل می‌کند. این روش به‌ویژه در مناطق کم‌منابع و خشک که علوفه تازه محدود است، بسیار مفید واقع می‌شود.
اما در کنار این مزایا، غنی سازی کاه معایبی نیز دارد. یکی از این معایب، نیاز به تجهیزات و دانش فنی برای اجرای صحیح فرآیند غنی سازی است. اگر این فرآیند به‌درستی انجام نشود، می‌تواند به مشکلاتی مانند مسمومیت دام‌ها منجر شود.
استفاده بیش‌ازحد از اوره یا عدم کنترل رطوبت می‌تواند به تجمع مواد سمی در کاه منجر شود و سلامت دام‌ها را به خطر اندازد. همچنین، غنی سازی کاه نیازمند زمان است و برای دامداران کوچک یا سنتی ممکن است از لحاظ زمانی و تجهیزاتی چالش‌برانگیز باشد. به همین دلیل، انتخاب صحیح روش غنی‌سازی و مدیریت دقیق آن برای بهره‌مندی از مزایای این روش ضروری است.
چه زمانی کاه باید غنی سازی بشود
غنی سازی کاه زمانی باید انجام شود که دامدار به دنبال افزایش ارزش غذایی خوراک دام‌های خود باشد. معمولاً در فصولی که علوفه تازه در دسترس نیست، مثل زمستان یا دوره‌های خشکسالی، نیاز به استفاده از کاه بیشتر می‌شود. اما از آنجا که کاه به تنهایی ارزش غذایی کمی دارد، بهتر است قبل از تغذیه دام‌ها، آن را غنی‌سازی کرد. این کار به دام‌ها کمک می‌کند تا پروتئین و انرژی بیشتری از کاه دریافت کنند و تولید شیر یا گوشت آن‌ها تحت تأثیر کمبود مواد مغذی قرار نگیرد.
همچنین اگر دامدار بخواهد هزینه‌های خوراک دام را کاهش دهد، غنی سازی کاه راه مناسبی است. به ویژه زمانی که قیمت خوراک‌های جایگزین مثل یونجه یا علوفه تازه بالاست، غنی‌سازی کاه با موادی مثل اوره یا مکمل‌های معدنی می‌تواند کمک کند که دام‌ها با هزینه کمتر، مواد غذایی کافی دریافت کنند. غنی‌سازی در شرایطی که دام‌ها نیاز به تغذیه بیشتر دارند، مثل دوره شیردهی یا رشد، هم بسیار موثر است. این روش تضمین می‌کند که دام‌ها حتی با مصرف کاه، تمام نیازهای تغذیه‌ای خود را برآورده کنند و دچار مشکلات ناشی از کمبود تغذیه نشوند.
نتیجه گیری:
دام ها از یونجه، دانه جو، کنجاله سویا، تفاله ملاس چغندر بعنوان مواد غذایی استفاده می کنند. در این بین کاه یکی از ارزانترین مواد غذایی دام ها می باشد که به تنهایی هضم آن باعث می شود که دام ها مواد غذایی کمتری بخورند . کاه دارای ارزش غذایی پایین می باشد به همین دلیل باید کاه را غنی سازی کرد و آنرا با کود های شیمیایی اوره( کود سفید) غنی سازی کرد تا دارای ارزش غذایی بالایی باشند.