نگهداری گوسفند زنده در طول یک سال مراقبت های خاصی را می طلبد. یک میش در طول یک سال دوره های مختلف مانند دوره قبل از جفت گیری، دوره آبستنی و دوره شیردهی را از سر می گذراند . لذا تغذیه صحیح دام در تمام طول سال و دوره های مختلف متفاوت است.
پرورش میش داشتی
-
نگهداری و پرورش میش داشتی در دوره قبل از جفت گیری:
پس از اتمام دوران شیردهی میش ها، دوره قبل از جفت گیری آغاز می شود. این دوره همزمان با اتمام چرای گله داشتی در مراتع طبیعی است. در این زمان مواد غذایی کمتر از دیگر ایام سال است و به ناچار گله داشتی دچار کاهش وزنی مقطعی می شود.
این مشکل بیشتر برای دامدارانی پیش می آید که در این زمان به ییلاق می روند. در این زمان گوسفندان دچار کاهش وزن می شوند که این امر بیشتر با کوچک شدن دنبه آنها همراه است زیرا گوسفندان به دلیل کمبود انرژی این ذخیره چربی را مصرف می کنند. معمولا دامداران پس از کاهش وزن میش ها به قشلاق کوچ می کنند. البته دامدارانی که در یک جا ساکن هستند باید برای نیازهای تغذیه ای میش ها جیره های ارزان قیمت و کافی تهیه نمایند تا دام ها برای دوره جفت گیری آماده باشند.
-
نگهداری و پرورش میش داشتی در دوره جفت گیری:
این دوره مهمترین دوره در پرورش گوسفند است. درصد آبستنی و بره زایی میش به تغذیه و نحوه مراقبت از آن در این دوره بستگی دارد. در روش فلاشینگ، تغذیه میش باید از چهار هفته پیش از قوچ اندازی بیشتر مورد توجه قرار بگیرد.
پیش از شروع دوره اصلی تغذیه، میش هایی که به هر دلیلی مانند از دست دادن پستان، کوچک بودن جثه و … برای نگهداری و تشکیل گله داشتی مناسب نیستند باید از گله حذف شوند. دامداران در این دوره باید با توجه به تعداد گله به تمام نیازهای میش ها مانند نوع و اندازه آغل و ظرفیت مرتع و ذخیره غذایی رسیدگی کنند.
طبق مطالعات انجام شده هر چه کیفیت و کمیت تغذیه میش ها در این دوره بهتر باشد درصد دوقلوزایی بیشتر خواهد شد. بنابراین بهتر است دامداران در این دوره زمانی مش ها را با علوفه مرغوب و تازه و با افزودن جیره غذایی متراکم تقویت کنند. این تغذیه اضافی باید تا دو هفته پس از قوچ اندازی ادامه پیدا کند اما پس از این دوره این تغذیه باید به حالت عادی بازگردد. ادامه تغذیه اضافی حتی ممکن است موجب سقط جنین شود. دو هفته بعد از دوره قوچ اندازی تا دوره سه ماهگی تغذیه اندکی بیش از دو دوره قبل یعنی دوره نگهداری میش داشتی است. پس از ۳ ماهگی احتیاجات پروتئینی میش ها بیشتر می شود.
دام ها باید پیش از شرع دوره جفت گیری واکسیناسیون شوند و سپس به محلی آرام برده و نگهداری شوند. دوره فحلی میش ها حدودا ۱۷ روز است و قوچ ها باید به مدت ۵۰ روز در میان گله بمانند. پس از این زمان قوچ ها باید از میش ها جدا شوند تا برنامه تغذیه ای میش های آبستن آغاز شود. این کار هزینه های خرید جیره غذایی را برای دامدار کمتر می کند.
-
نگهداری و پرورش میش آبستن:
این دوره از ۳ ماهگی آبستنی میش ها آغاز می شود. در این دوره احتیاجات غذایی میش ها تغییر کرده و کیفیت غذا بیشتر مطرح می باشد. هنگام غذا دادن به گله باید بسیار مراقب بود تا تمام گله با عجله از درهای تنگ عبور نکند زیرا این مساله ممکن است موجب سقط جنین در میش ها شود.
تغذیه کافی میش در اواخر دروه آبستنی اهمیت خاصی دارد زیرا کمبود مواد غذایی در این زمان ممکن موجب بیماری مسمومیت آبستنی شود. در این دوره باید مواد غذایی متراکم انرژی دار به میش های آبستن داده شود. در دروه زایش میش ها به بیشترین مراقبت ممکن احتیاج دارند.
-
نگهداری و پرورش میش در دروه شیردهی:
نوع ترکیب و میزان شیر مادر تاثیر زیادی در رشد بره دارد. در این زمان جیره غذایی میش ها باید به گونه ای باشد که مقدار و ترکیب شیر برای تغذیه بره کافی باشد. زایش معمولا از اواسط اسفند شروع می شود و دروه شیردهی بیش از ۵ ماه یعنی تا مرداد ماه طول می کشد.
معمولا بره ها در ۳ ماهه اول شیر مادر را مصرف می کنند اما پس از این زمان به علوفه خشبی عادت می کنند و دامدار می تواند شیر را به فروش برساند. دوره شیردوشی و فروش آن معمولا ۳ ماه بوده و از خرداد تا مرداد طول می کشد. مقدار شیر تولید شده به نژاد میش، نوع و میزان تغذیه و خصوصیات اختصاصی بستگی دارد. میش های دو قلو زا شیر بیشتری نسبت به میش های تک قلوزا تولید می کنند.
