هم خونی در گوساله ها و عوارض آن
هم خونی یکی از اصطلاحات ژنتیکی در دامهاست که در ادامه به صورت مفصل با آن آشنا می شوید. با ما همراه باشید.
گوساله ها تمامی ترکیبات ژنتیکی را از والدین خود گرفته اند که نیمی از آنها مربوط به مادر و نیمی از آنها مربوط به پدر بوده است. وقتی والدین گوساله خویشاوند باشند به احتمال زیاد ژنهایی مشابه زیادی دارند که آنها را از اجداد خود به ارث برده اند.
این ژن های مشابه پس از لقاح در کنار هم قرار گرفته و ذخایر ژنتیکی گوساله را می سازند. اگر این خویشاوندی در چند نسل تکرار شود احتمال اینکه جفت های ژنی نمونه های یکسانی از ژن های موجود در اجداد یک نسل قبل خود باشد افزایش پیدا میکند. این ژن های یکسان که حاصل جفت گیری های خویشاوندی هستند را ژن های یکسان وراثتی می گویند.
در سال های اخیر به دلیل اقداماتی که در جهت تولید بیشتر و بهبود گونه های گاو شیری صورت گرفته تنوع ژنتیکی کاهش پیدا کرده که این مساله احتمال ایجاد ژن های یکسان وراثتی و اصطاحا بروز همخونی را افزایش داده است.
هم خونی در گوساله ها و عوارض آن
سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا افزایش تولید گاوهای شیری همخون (برای افزایش کارآمدی آنها در جهت تولید شیر بیشتر) و کاهش تنوع ژنتیکی تاثیر مخربی بر سلامت جمعیت دامی خواهد داشت؟
همخونی یک مساله طبیعی در زاد و ولد است و در مدیریت سنتی اغلب اتفاق میافتد. تنها راه برای پیشگیری از همخونی شناخت دقیق اجداد ۴ یا ۵ نسل قبل گاو ماده است. بنابراین برای مدیریت و کنترل همخونی مشخص بودن شجره دام یک ضرورت است.
بهترین راهکار برای شناسایی دقیق دام ها و شجره آنها، شناسنامه دار کردن آنهاست. هر گوساله های که به دنیا می آید باید دارای شاسنامه ای حاوی اطلاعات پدر و مادر و اجداد خود باشد تا دامدار بتواند با انتخاب صحیح والد ماده مانع از ازدیاد هم خونی و عوارض آن در گله خود شود.
عوارض همخونی در گاوها
افزایش همخونی پیامدهای مخربی بر سلامت گله و سودآوری دامدار خواهد داشت که در ذیل به برخی از مهمترین آنها اشاره شده است:
- کاهش میانگین تولید شیر
- کاهش میانگین تولید چربی
- کاهش میانگین تولید پروتئین
- سخت زایی
- افزایش احتمال مرده زادیی و سن اولین زایش در تلیسه ها
- بیشتر شدن فاصله بین دو باروری
- افزایش سلول های بدنی
ازدیاد همخونی عوارض خطرناک دیگری نیز دارد. طبق گزارش های متعدد همخونی ممکن است موجب کاهش ارزش صفات تولیدی و کاهش توانایی تولید مثل شود.
بروز نقص های ژنتیکی در گله از عوارض خطرناک تکرار هم خونی در یک گله است.