- گاومیش آسیایی
- دسته بندی گاوهای آسیایی
- تفاوت گاوهای آسیایی
- گاومیش آسیایی نژاد آذری یا قفقازی
- گاومیش آسیایی نژاد خوزستانی
- مقایسه گاومیش نژاد خوزستانی با نژاد آذری یا قفقازی
⚪️گاومیش آسیایی
گاومیش ها یکی از انواع گاوها هستند که خود نژادهای مختلفی را شامل می شوند. اهلی کردن گاوها تقریبا به ۱۰۰۰۰ سال پیش بر می گردد اما اولین گاومیش ها ۵۰۰۰ سال پیش اهلی شده اند. بنابراین گاومیش ها نسبت به گاوها دیرتر اهلی شده اند.
گاومیش های آسیایی یکی از نژادهای مشهور گاومیش ها هستند که به آن ها گاومیش های آبی نیز گفته می شود. نام علمی گاومیش آسیایی bubalis Bubalus است.
فیزیولوژی گاومیش ها درست مانند گاوها می باشد و دستگاه گوارش آن ها چهار معده‌ای و نشخوار کننده است. تنها تفاوت بارز در ساختمان گوارشی گاومیش ها نسبت به گاو، بخش زبان و کبد آن ها است. گاومیش ها زبانی کوتاه‌تر و پهن‌تر با پرزهای روی زبان کوتاه‌تر و نرم‌تر نسبت به گاوها دارند. همین امر موجب می شود گاومیش ها زبانی صاف‌تر و نرم‌تر داشته باشند.
گاومیش ها دستگاه گوارشی کارآمد و قوی تری نسبت به گاوها دارند زیرا میزان چین خوردگی ها و حجم دستگاه گوارش آن ها بیشتر از گاو ها است.
⚪️دسته بندی گاوهای آسیایی
گاومیش آسیایی خود به دو دسته گاومیش رودخانه‌ای و گاومیش باتلاقی تقسیم می شود. این دو دسته از نظر جثه، ژنتیک و میزان شیردهی و تولید گوشت با هم متفاوتند. در ادامه برخی از این تفاوت ها ذکر شده است.
⚪️تفاوت گاوهای آسیایی
وزن
گاومیش های رودخانه ای و باتلاقی از نظر جثه و وزن متفاوتند. گاومیش های رودخانه ای عمدتا سنگین وزن تر از گاومیش های باتلاقی هستند به گونه ای که گاومیش های رودخانه ای به طور میانگین وزنی معادل ۴۵۰ تا ۱۰۰۰ کیلوگرم دارند. از طرفی گاومیش های باتلاقی حداکثر به وزن ۳۲۵ تا ۴۵۰ کیلوگرم می رسند.
نوع بهره وری
⬅️گاومیش های رودخانه ای برای بکارگیری به عنوان نیروی کار پرورش داده می شوند و البته میزان شیردهی بالایی نیز دارند. گاومیش های رودخانه ای شیر مرغوب و به میزان بالایی تولید می کنند و به همین دلیل بیشتر جهت تولید شیر پرورش داده می شوند.
⬅️گاومیش های رودخانه ای شیری با کیفیت و در حجم زیاد تولید می کنند. این گاومیش ها جثه ای بزرگ و شاخ هایی پیچیده دارند. این گاومیش ها علاوه بر تولید شیر برای تولید گوشت و به عنوان نیروی کار نیز پرورش داده می شوند. گاومیش های رودخانه ای به شنا و غوطه ورشدن در آب های تمیز و رودخانه ها بسیار علاقه مندند. زیستگاه اصلی این گاومیش ها کشورهای غرب آسیا، هند و پاکستان است.
⬅️گاومیش های باتلاقی غوطه ور شدن در مرداب ها و باتلاق ها را به آب های جاری ترجیح می دهند. این گاومیش ها با وجود جثه کوچکشان بسیار قوی و پرزور هستند و به همین دلیل بیشتر به عنوان نیروی کار مورد استفاده قرار می گیرند. این گاومیش ها در زمینه تولید شیر و گوشت نیز پرورش داده می شوند.
⬅️زیستگاه اصلی گاومیش های باتلاقی کشورهای جنوب شرق آسیا و بخش هایی از شمال شرقی هندوستان است. این گاومیش ها برای کشیدن اجسام سنگین در مزارع برنج بسیار مناسب هستند.
⬅️آب تنی برای گاومیش ها بسیار ضروری است زیرا تحمل آن ها در برابر نور شدید آفتاب پایین بوده و آب تنی تحمل آفتاب را برای آن ها آسان تر می کند. گاومیش ها به طور ذاتی پس از هر بار چرا به سمت آب حرکت می کنند تا با آب تنی از آسیب آفتاب و حشرات گزنده در امان بمانند.
⬅️تغییرات ناگهانی دما اثرات مخربی بر گاومیش ها دارد و امکان ابتلا آن ها به بیماری ذات الریه را افزایش می دهد. پرورش دهندگان گاومیش باید با فراهم آوردن محیطی با دمای متعادل و ثابت مکانی مناسب را برای پرورش این دام ها ایجاد کنند.
⬅️گاومیش حیوانی پرخور است و برخلاف گاوها هر نوع علفی را می خورد. بهترین آب و هوا برای گاومیش ها مناطق نیمه گرمسیری و مرطوب است. در کشور ایران بخش های جنوب غربی ایران و استان خوزستان بهترین مناطق برای پرورش گاومیش ها هستند. این منطقه با آب و هوای مرطوب امکان چرا در تمام فصول سال را برای این دام ها فراهم می کند.
جمعیت گاومیش آسیایی در ایران حدودا ۴۵۹ هزار راس می باشد که ۲۸ درصد در استان خوزستان، ۲۶ درصد در آذربایجان غربی، ۲۰ درصد در آذربایجان شرقی، ۱۶درصد در اردبیل و ۸ درصد در استان‌های گیلان، مازندران و گلستان پرورش داده می شوند.
⚪️گاومیش آسیایی نژاد آذری یا قفقازی
خاستگاه این نژاد را دره هندو یا استان لرستان در ایران می دانند. عصای برنزی مربوط به سده نهم پیش از میلاد در این منطقه کشف شده است که بر روی آن نقش ۶ سر این گاومیش حکاکی شده است. پراکنش این گاومیش ها بیشتر در کشور جمهوری آذربایجان، استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کرانه دریای خزر وجود دارد.
تا اواسط قرون نوزدهم این نژاد از گاومیش در کشورهای ارمنستان و گرجستان نیز پرورش می یافت اما امروزه تعداد کمی از آن ها در این کشورها وجود دارند. گاومیش آسیایی نژاد آذری یا قفقازی زمستان ها در سیستم بسته و در فصل تابستان به شکل آزاد پرورش داده می شوند و در برخی مناطق گاومیش های شیرده در تمام طول سال در سیستم های بسته نگهداری می شوند.
⚪️گاومیش آسیایی نژاد خوزستانی
پراکنش گاومیش های نژاد خوزستانی بیشتر در استان های خوزستان و لرستان و همچنین بخش های جنوبی کشور عراق و بخش های حاشیه ای شهرهای بغداد و موصل است. این گاومیش ها در استان خوزستان به دلیل داشتن آب و هوای مرطوب در تمام فوصول سال به شکل آزاد چرا می کنند. این گاومیش ها اغلب از گیاهان محلی مانند شاخ و برگ درختان، برگ‌های نخل خرما و نی تغذیه می شوند. جایگاه نگهداری این گاومیش ها دارای بهار بند یا سایه بان هایی با دیواری در یک طرف جایگاه ساخته شده است.
⚪️مقایسه گاومیش نژاد خوزستانی با نژاد آذری یا قفقازی
گاومیش نژاد خوزستانی تقریبا ۲۴۰ روز از سال شیردهی دارد در حالی که گاومیش نژاد آذری یا قفقازی ۲۲۰ روز از سال شیردهی دارد. میانگین شیردهی سالیانه گاومیش های خوزستانی ۱۶۰۰ کیلوگرم و برای گاومیش های آذری یا قفقازی ۱۴۰۰ کیلوگرم در سال است.
شیر گاومیش بسیار خوش طعم و با کیفیت است و قیمتی دو برابر شیر گاو دارد. از پوست گاومیش در ساخت چرم استفاده شده و کود آن نیز به عنوان منبع سوختی در مناطق روستایی کاربرد دارد.
