زایمان بز یکی از مراحل کلیدی در چرخه تولیدمثل این حیوان است که نیاز به توجه و مراقبت ویژه‌ای دارد. معمولاً دوره بارداری بز بین 145 تا 155 روز طول می‌کشد و در این مدت، بز ماده باید از تغذیه مناسب و محیطی آرام برخوردار باشد. چند روز قبل از زایمان، علائمی مانند تورم پستان‌ها، کاهش اشتها و رفتار ناآرام در بز دیده میشود. بز ممکن است به دنبال یک مکان خلوت برای زایمان بگردد.
در زمان زایمان بز معمولاً به کمک انسان نیازی ندارد، اما نظارت دقیق بر او ضروری است. مرحله اول شامل انقباضات رحم و آمادهسازی کانال زایمان است. در مرحله دوم، بزغالهها به دنیا می‌آیند که این فرآیند معمولاً بین 30 دقیقه تا 2 ساعت طول می‌کشد. پس از زایمان، بز ماده باید مراقبت ویژه‌ای دریافت کند، از جمله دسترسی به آب و غذای مقوی برای بازیابی انرژی. همچنین، بزغالهها باید در ساعات اولیه پس از تولد، آغوز (شیر اولیه) را دریافت کنند که سرشار از مواد مغذی و ایمنی‌بخش است.
فهرست مطالب
مراقبت صحیح از بز در دوران بارداری و زایمان
مراقبت صحیح در دوران بارداری و زایمان میتواند سلامت بزغالهها و بز مادر را تضمین کند. مشاوره با دامپزشک در این فرآیند بسیار توصیه میشود. برای کسب اطلاعات بیشتر، می‌توانید با کارشناسان دامپزشکی مشورت کنید.
با وجود مراقبت از بز آبستن باید محلی تمیز برای زایمان بز فراهم کنید تا هنگام دیدن علائم زایمان بز اقدامات لازم انجام شود. یک بز شیری به طور متوسط در سال دو بار زایش دارد و دو بزغاله به دنیا می آورد از این رو زایمان سختی ندارند اما حتما وجود یک محل تمیز برای زایمان ضروری است و حتما باید وسیله ای در آنجا نباشد. بز به مانند دیگر دامها علائمی برای زایمان دارد که مهمترین آن متورم شدن فرج بز و بی تابی حیوان است.
با داشتن اطلاعات کافی در مورد زایمان بز و خوراندن شیر به بزغاله می توانید از مرگ بزغاله تازه متولد شده پیشگیری کنید و باعث افزایش تولید مثل بزغاله و به موجب آن افزایش سود پرورش دهی بز شوید.
علائم زایمان بز شامل چه مواردی است
⚪️علائم زایش بز
- دو سه روز قبل از زایش پستان بز پر می شود.
- محوطه بطنی بز به دلیل وزن بالای بز حامله به سمت پایین افتاده می شود.
- در روز زایمان بز فرج دام متورم شده و مایع شفافی از آن خارج می شود.
- حیوان کاملا بی تاب است.
در روز زایمان بز از گله خارج می شود و به گوشه ای خلوت می رود حتما آن را به ساختمان مخصوص زایمان بز ببرید. در ساختمان بز که یک اتاق کوچک است باید کاملا ضد عفونی شده باشد و هیچ سطلی در آنجا نباشد زیرا حیوان کاملا بی تاب است و ممکن است بر اثر اضطراب به سطل یا هر چیز دیگری ضربه بزند.
⚪️مراقبت از بز تازه متولد شده
- حتما هنگام زایمان بزغاله بگذارید مادرش آنرا بلیسد و با پارچه تمیز و خشک آنرا تمیز کنید.
- در صورتی که بزغاله نفس نمی کشد از پا بزغاله آویزان کنید.
- با پارچه تمیز سینه بزغاله را تمیز و خشک کنید.
- در صورتی که قلب بزغاله میزند و نفس نمی کشد حتما یک انگشت پشت بزغاله بزنید تا نفس بکشد.
⚪️خوراندن کلستروم به بزغاله برای جلوگیری از مرگ بزغاله
کلستروم همان شیر آغوز است که باید در بدو تولد بزغاله به آن خورانده شود. کلستروم دارای پروتیین، مواد معدنی، ویتامین و چربی بالا است که بدن بزغاله را در برابر بیماری ها مقاوم می سازد. در صورتی که به بزغاله تازه متولد شده شیر آغوز ندهید به احتمال زیاد بمیرد.
نکات مهم در تغذیه بزغاله تازه متولد شده
| موضوع تغذیه | شرح تخصصی | اهمیت |
|---|---|---|
| مصرف آغوز (شیر اولیه) | بزغاله باید در 1-2 ساعت اول پس از تولد آغوز مصرف کند. آغوز حاوی آنتیبادیها و مواد مغذی ضروری برای تقویت سیستم ایمنی است. | تقویت ایمنی و جلوگیری از بیماریهای اولیه |
| دما و شرایط شیر | شیر باید در دمای مناسب (حدود 37 درجه سانتی‌گراد) مصرف شود تا از مشکلات گوارشی جلوگیری شود. | جلوگیری از اختلالات گوارشی و حفظ رشد طبیعی |
| تعداد وعده‌های تغذیه | بزغاله باید در روزهای اول تولد 4-6 وعده شیر دریافت کند؛ به تدریج تعداد وعده‌ها کاهش و حجم شیر افزایش می‌یابد. | تامین انرژی کافی برای رشد سریع و سالم |
| کیفیت شیر | استفاده از شیر تازه و تمیز یا شیر جایگزین مخصوص بزغالهها در صورت نبود شیر مادر ضروری است. | جلوگیری از انتقال بیماری و تامین مواد مغذی متعادل |
| آب آشامیدنی | پس از چند روز، دسترسی به آب تمیز و تازه ضروری است تا نیاز بزغاله به مایعات اضافی تامین شود. | پیشگیری از کم‌آبی و حمایت از سلامت کلی بزغاله |
| معرفی علوفه مناسب | از هفته دوم، علوفه نرم و غذای جامد مانند کنسانتره مخصوص بزغالهها به تدریج معرفی میشود. | کمک به توسعه دستگاه گوارش و عادت‌پذیری به غذای جامد |
| ویتامین‌ها و مکمل‌ها | استفاده از مکمل‌های غنی‌شده با ویتامین‌ها و مواد معدنی مانند کلسیم و فسفر برای رشد استخوان و ماهیچه‌ها توصیه میشود. | افزایش رشد و جلوگیری از کمبودهای تغذیه‌ای |
| پاکیزگی ظروف تغذیه | ظروف شیر و آب باید به طور منظم شسته و ضدعفونی شوند تا از انتقال بیماریها جلوگیری شود. | حفظ بهداشت و جلوگیری از عفونت‌های گوارشی و عمومی |
| بررسی وزن و رشد | وزن بزغاله باید به صورت منظم بررسی شود تا از رشد مناسب و عملکرد صحیح تغذیه اطمینان حاصل شود. | شناسایی مشکلات تغذیه‌ای و تنظیم برنامه مناسب |
| مشاوره دامپزشکی | در صورت مشاهده علائم غیرعادی مانند کاهش اشتها یا عدم رشد، باید فوراً با دامپزشک مشورت شود. | جلوگیری از بروز مشکلات جدی و حفظ سلامت بزغاله |
کدام نژاد بزها برای زایمان مناسب هستند
انتخاب نژاد مناسب برای زایمان بزها به عوامل مختلفی مانند توانایی تولید مثل، سلامت مادر، و سازگاری با محیط بستگی دارد. در اینجا، نژادهای ایرانی و خارجی که برای زایمان بز مناسب هستند، بررسی شده‌اند:
نژادهای بز ایرانی
بز سانن ایرانی (اصلاح‌شده): این نژاد که از نژاد سانن خارجی الگوبرداری شده، به خاطر توانایی بالای تولید شیر و زایمان‌های سالم، بسیار مورد توجه قرار گرفته است. بزهای سانن اصلاح‌شده ایرانی معمولاً دوقلوزایی یا حتی چندقلوزایی دارند.
بز کرمانی: این نژاد بومی جنوب ایران است و به دلیل تطبیق‌پذیری بالا با شرایط سخت محیطی و توانایی خوب در زایمان، ارزش زیادی دارد.
بز مهابادی: یکی از نژادهای شیری ایران که علاوه بر تولید شیر مناسب، زایمان راحت و بقای بزغالهها را نیز تضمین میکند.
بز مرخز: نژادی مقاوم از غرب ایران و استان کردستان که علاوه بر تولید پشم، در شرایط سخت نیز زایمان موفقی دارد.
نژادهای بز خارجی
بز سانن: این نژاد شیری فرانسوی به خاطر توانایی بالای تولیدمثل، دوقلوزایی و زایمان آسان، یکی از بهترین گزینه‌ها برای پرورش‌دهندگان به حساب می‌آید.
بز آلپاین: این نژاد شیری با قدرت تولیدمثل بالا، به خاطر زایمان‌های سالم و چندقلوزایی شناخته شده است.
بز بوئر: این بز نژاد گوشتی آفریقای جنوبی به دلیل زایمان آسان و بقای بزغالهها، گزینه‌ای عالی برای پرورش‌دهندگان گوشتی محسوب میشود.
بز توگنبرگ: نژادی شیری سوئیسی که علاوه بر تولید شیر باکیفیت، زایمان‌های کم‌ریسکی دارد.
نژادهای سانن، آلپاین و بوئر از نژادهای خارجی و بز سانن ایرانی و کرمانی از نژادهای داخلی، بهترین گزینه‌ها برای زایمان‌های سالم و پربازده هستند. انتخاب نژاد مناسب باید با توجه به هدف پرورش (شیری یا گوشتی) و شرایط محیطی انجام شود.
نتیجه گیری
مرکز لایوشیپ پیام، بزرگترین مرکز خرید و فروش دام زنده در تهران، با ارائه خدمات تخصصی و تضمینی، انتخابی مطمئن برای دامداران و متقاضیان دام زنده است. این مرکز با دسترسی به انواع دام با کیفیت بالا، شامل گوسفند، بز، گاو و سایر دامها، نیازهای مشتریان را با مناسب‌ترین قیمت‌ها برآورده می‌سازد. همچنین، خدمات مشاوره تخصصی، حمل و نقل ایمن و سریع، و تضمین سلامت دامها از ویژگی‌های برجسته این مرکز است. لایوشیپ پیام با رعایت استانداردهای بهداشتی و ارائه دام‌هایی با تأییدیه دامپزشکی، اعتماد مشتریان را جلب کرده و به عنوان مرجعی معتبر در این حوزه شناخته میشود.
سوالات رایج
چه زمانی میتوان زایمان بز را پیشبینی کرد؟
زایمان بز معمولاً 150 روز بعد از جفتگیری اتفاق میافتد. در روزهای نزدیک به زایمان، بز علائمی مثل تورم در ناحیه فرج، کاهش اشتها، افزایش بیقراری و ترشح مایع شفاف از فرج را نشان میدهد. همچنین، افتادگی شکم و نرم شدن لیگامانهای اطراف دم از نشانههای واضحی هستند که به نزدیکی زایمان اشاره میکنند.
چه زمانی باید اولین تغذیه بزغاله انجام شود؟
بزغالهها باید در عرض یک ساعت پس از زایمان، آغوز (شیر اولیه) را دریافت کنند. این آغوز پر از آنتیبادیها، پروتئینها و مواد مغذی است که به تقویت ایمنی بزغالهها در برابر بیماریها کمک میکند.
چگونه بزغالهها پس از زایمان تمیز میشوند؟
بز معمولاً بزغالهها را لیس میزند و ترشحات اطراف بدن آنها را تمیز میکند. اگر بز این کار را نکند، شما باید با یک پارچه تمیز و خشک، بزغاله را پاک کنید، بهخصوص اطراف دهان و بینی تا راه تنفسش باز شود.
مراحل زایمان بز چگونه است؟
مرحله آمادهسازی: انقباضات رحمی شروع میشود و بز به وضوح بیقرار میشود. ممکن است بز به پهلو دراز بکشد و شروع به فشار آوردن کند.
مرحله زایمان: بزغالهها بهطور طبیعی و معمولاً با پاهای جلویی یا سر به سمت بیرون از بدن مادر قرار میگیرند.
مرحله پس از زایمان: جفت معمولاً در عرض چند ساعت دفع میشود. اگر جفت دفع نشود، میتواند نشانهای از عفونت یا مشکل جدی باشد و نیاز به مشاوره دامپزشک دارد.
چگونه میتوان از بیماریهای بزغالهها پیشگیری کرد؟
پیشگیری از بیماریها شامل واکسیناسیون بهموقع، ضدعفونی منظم محیط نگهداری و تغذیه مناسب است. کنترل شرایط بند ناف، جلوگیری از سرمازدگی و بررسی روزانه بزغالهها برای علائم بیماری مانند اسهال یا سرفه میتواند به کاهش خطر بیماریهای عفونی و تنفسی کمک کند.
48 نظرها
سلام وقت بخیر یک بز دارم ابسته هست نمیدونم چند ماهش هست ولی شکمش بزرگه الان کمی بی حال هست وتا حالا پستانش ورم نکرده علت بی حالیش ممکنه چی باشه ممنون
سلام من یه بزغاله پاکستانی دارم که بعد زایمان مادرش بعد دو سه روز میمره و شیر گاو بهش دادیم و الان نزدیک یه به 7ماهشه ولی رشت نمیکنه خیلی ضعیفه راه کار لطفا اگر دارید بگید
ببین ثم بزاحتمالا عفونت کرده باشه ثمهاش روکوتاه کن
سلام بز من زایید ۲تا برغاله اورد ولی متاسفانه بعداز چند روز که برغاله ها قشنگ میدویدن سرحال ولی شب ۸ یکی از بزغاله ها مرده بود شیر هم میخورد مرتب دلیل مردنش چیه لطفا اطلاعات کافی به ما یاد بدهید
سلام بله ابستننه
سلام.ایا بز وقتی شیر میده و هنوز شیرش خشک نشده.امکانش هست باردار باشه …؟؟
سلام من گوسفندم سه ماهه است بعد پایین کمرش از دوطرف باد کرده ایا اون بارداره
سلام فکر میکنم که بز پنج ماهه زایمان میکنه امکان نداره شش یا هفت ماه بارداریش طول بکشه. پنج ماه طول بارداری بز هست ، البته فکر میکنم
سلام محمدامین جان بزشماتاچندوقت دیگع بچه اش روبه دنیامیاره
من بزدارم خیلی خوشگله و از معاونین خیلی متشکرم
اسکول چه ربطی داشت
خواهش میکنم جوابمو بدید تا دیر نشده تو رو خدا من از بز و گوسفند سر در نمیارم یه خانمی هستم یه بز پدر بزرگم بهم هدیه داد چند وقتیه سر جایش خوابیده و بلند نمیشه و علایم سرما خوردگی داره نشونش دادم گفتند احتمالا حامله هم هست اما سینه هاشله و شیر اصلا ندارد حتی یک قطره ، نظرتون چیه آیا تشخیص غلط بوده چون شکمش خیلی بزرگ شده
سلام
سلام بزم چند روزه علاعم زایمان داره ولی هنوز نزاییده وقتی میخابه کهرهاش هم توشکمش میگردن بنظرتون چرا پس زایمان نمیکنه
چون بع اوغذاندادید
سلام دو روز است بزغاله نارس دنیا آمده وفقط کمی شیر میخورد ولی روی پای خود نمی ایستد چکار کنم؟
سلام بزت چیشد اخرش زنده موند یا مرد
سلام جناب دکتر. اطلاعات زیادی ندارم میخواستم بدانم اگر بز خر خر کند و سینه اش متورم شود و بداخلاق شود نشانه چیست؟
علی
سلام ببخشید من یک بز قاله ی ماده دارم که ۶یا۷ ماهه است و خیلی کن غذا می خورد و اصلا سرحال نیست و همش گوشه ای می ایستد و سینه هایش بزرگ شده آیا این علائم بار داری است یا نه ؟
سلام فکر میکنم که بز پنج ماهه زایمان میکنه امکان نداره شش یا هفت ماه بارداریش طول بکشه. پنج ماه طول بارداری بز هست ، البته فکر میکنم
سلام اگر بز زایمان زود رس کند بزغاله میمیرد؟
سلام جناب علت ازسهال شدن بزغاله و خور خور کردن در بز غاله تازه متولد شده چیست و راه درمان چیست باتشکر خواهشا جواب بدید
بخاطر زیاد شیر خوردن تا زمانی که خیلی کوچیکه فقط روزی یه وعده شیر بده اگه کنار هم هستند بز را کیسه کن.بعد که بزرک شد و خودش مادرش را تو گله پیدا کرد روزی دوبار و دوماهگی داعم پیس هم باشند.
سلام خونی که از بزغاله آبستن میاد طبیعی هست
ممنون هستم بزها دراثر سرما بز غاله اشان را از دست می دهند
بله..خون میره داخل شیر بز و مدتی نمیشه از شیر استفاده کرد
باسلام .ببخشید من میخواستم درباره خونی که از پشت گوسفند بعد از به دنیا آمدن بزغاله هست بدونم.آیا اگر این خون توسط مادر خورده شود مشکلی دارد