اثرات کمبود مس و گوگرد در گوسفندان

زمان مطالعه: 5 دقیقه

• اثرات کمبود گوگرد در گوسفندان
• عوارض کمبود گوگرد در گوسفندان
• اثرات کمبود مس در گوسفندان
• عوارض کمبود مس در گوسفندان
• مسمومیت ناشی از کمبود مس

---

اثرات کمبود گوگرد در گوسفندان

بدن گوسفندان به املاح معدنی زیادی مانند گوگرد نیاز دارد. درصد گوگرد مورد نیاز برای گوسفندان بین ۱۵ تا ۲۵ درصد می باشد. در صورت نبود گوگرد کافی در خوراک دام، گوسفند دچار کمبود گوگرد و عوارض آن خواهد شد. جالب است بدانید در پشم گوسفندان گوگرد زیادی وجود دارد.

خوراکی همچون سویا، کنجاله، کنجاله منداب و چغندر از جمله موادی هستند که درصد گوگرد بالایی دارند. عنصر گوگرد در بدن گوسفند در پیشگیری از بیماری ها مخصوصا بیماری های ناشی از سیلو کردن مواد جلوگیری می کند.

عوارض کمبود گوگرد دام

گوسفندانی که در خوراکشان پروتئین طبیعی نمی باشد و در عوض ازت غیر پروتئینی (اوره) به آن ها خورانیده می شود بیشتر در معرض ابتلا به کمبود گوگرد هستند. کاهش گوگرد در گوسفندان موجب کاهش شدید رشد پشم می گردد.

اثرات کمبود مس 

یکی از مهمترین املاح معدنی که گوسفند به آن نیاز دارد مس است. گوسفند باید به طور روزانه حداقل ۵ میلی گرم مس دریافت کند. به همین دلیل بره ها باید روزانه ۱-۵ میلی گرم و گوسفندان بالغ ۵-۹ میلی گرم مس در خوراک غذایی شان در نظر گرفته شود.

مس دریافت شده از جیره غذایی در بخش های خاصی از بدن گوسفند مانند قلب، کلیه، کبد، مغز و بخش های رنگی چشم ذخیره می گردد.

عوارض کمبود مس 

وجود مس در بدن گوسفند موجب ایجاد جعد و پیچش در پشم می شود و کمبود آن موجب صاف شدن پشم و از بین رفتن جعد آن ها می شود. از طرفی وجود مس برای کمک به بخش های اعصاب و استخوان گوسفند بسیار کمک می کند و در صورت کمبود مس در بدن، ممکن است گوسفند دچار تورم مفصل، شکستگی استخوان و یا لنگش شود.

یکی از بیماری هایی که به دلیل کمبود مس در بدن گوسفند ممکن است ایجاد شود بیماری آتاکسی یا عدم تعادل است. یکی دیگر از عوارض کمبود مس در بدن گوسفند ابتلا به بیماری آسفالومالاسی است.

بیماری آسفالومالاسی نوعی بیماری مغزی محسوب می شود و گوسفند در صورت ابتلا به آن دچار نا هماهنگی در راه رفتن شده که ناشی از آسیب رسیدن به دستگاه عصبی و عضلات است. بره هایی که در مراتع چرا می کنند بیشتر در خطر کمبود مس و ابتلا به این بیماری هستند. برای پیشگیری از این بیماری می توان به خوراک دام مقداری مس اضافه کرد.

از دیگر عوارض کمبود مس در دام، کاهش تعداد گلبول های قرمز و در نتیجه کم خونی است.

نازک و شکننده شدن استخوان ها در بره های تازه متولد شده می تواند ناشی از کمبود مس در دوره آبستنی میش ها باشد. برای پیشگیری از بروز این بیماری در بره ها، باید در دوره آبستنی به میش ها سولفات مس خورانید.

کمبود مس در دام موجب ایجاد کم خونی، کاهش رشد، استخوان های نازک و شکننده، اسهال و … خواهد شد. در موارد حاد کمبود مس حتی موجب مرگ گوسفند نیز می شود.

میزان مس دریافتی در گوسفندان به خاک منطقه پرورش نیز بستگی دارد. گاهی خاک، مس کمی دارد اما گاهی نیز خاک، مس کافی دارد اما به دلیل وجود مولبیدن گوسفند دچار کمبود مس می شود زیرا مولبیدن باعث از بین رفتن مس می شود.

کمبود مس در دام موجب از بین رفتن جعد پشم و صاف شدن آن، ضخیم شدن تارها و بی رنگ شدن پشم گوسفند خواهد شد. علاوه بر ضرورت وجود مس کافی در خوراک دام توجه به نبود درصد بالای مولبیدن در خوراک نیز اهمیت خاصی دارد زیرا همانطور که گفته شد مولبیدن موجب از بین رفتن مس خواهد شد.

کمبود مس در گوسفندان بیشتر در فصل بهار رخ می دهد زیرا مراتع در فصل بهار جوان بوده و درصد مس کمتری دارند. علوفه های بالغ مس بیشتری نسبت به علوفه های جوان تر دارند و گوسفند نباید تنها در مراتع جوان چرا کند زیرا احتمال ابتلا به کمبود مس بیشتر خواهد شد.

گوسفندانی که تحت پرواربندی هستند به دلیل مصرف مرتب کنستانتره کمتر دچار کمبود مس خواهند شد زیرا میزان مس لازم را در کنستانتره خود دریافت می کند.

مسمومیت ناشی از کمبود مس

بدن گوسفند به طور طبیعی به میزان  قسمت در میلیون به مس نیاز دارد و در صورت زیاد شدن این میزان به بیش از ۲۵ قسمت در میلیون گوسفند دچار مسمومیت مس و حساسیت ناشی از ازدیاد مس در بدن خواهد شد.

هنگام وجود مس بیش از حد استاندارد پوست دام زرد می شود. اگر مولبیدن موجود در بدن دام کمتر از حالت استاندارد باشد احتمال مسمومیت مس در گوسفند بیشتر خواهد شد. پس از بروز مسمومیت مس در ممکن است دام پس از یک الی دو روز بمیرد. مشاهده شده است کلیه دام هایی که به دلیل مسمومیت مس مرده اند رنگ تیره ای دارد.

چراگاه هایی که آلوده به مس هستند مانند چراگاه های نزدیک معادن مس یکی از بیشترین عوامل ابتلای گوسفندان به مسمومیت مس هستند. همچنین مراتعی که به تازگی بر روی آن ها کود سوپر فسفات پاشیده شده باشد. یکی دیگر از عوامل خطرزا در ایجاد مسمومیت مس در گوسفندان است.

همچنین زمین های باغ های میوه که برای رشد بیشتر با مواد سم دار سم پاشی شده باشند در صورتی که به عنوان مرتع گوسفندان مورد استفاده قرار گیرند خطر ایجاد مسمومیت مس در دام را به همراه خواهد داشت.

مسمومیت مس در گوسفندان همراه با ازدیاد مس بیش از حد در کبد گوسفند همراه است. گوسفندانی که درصد مس زیادی در خون خود دارند ادرار مسی رنگ دارند. خوردن گل آفتابگردان های وحشی توسط دام نیز می تواند منجر به مسمومیت می شود. گوسفند در مقایسه با گاو مس کمتری نیاز دارد.

مسمومیت مس بیشتر در گوسفندان نژاد مرینوس دیده می شود زیرا این نژادها به طور ذاتی مس بیشتری در کبد خود ذخیره می کنند. باران، مولبیدن، مواد حاوی مولبیدن و سولفات کلسیم از جمله موادی هستند که در کاهش مسمومیت مس موثرند. ترکیبات مختلف حاوی مولبیدن به گوسفندانی که بیشتر در معرض مسمومیت مس هستند داده می شود.

یکی دیگر از راه های پیشگیری از مسمومیت مس در دام پاشیدن سوپر فسفات بر روی مراتع جوان در فصل بهار و تابستان است. گوسفندانی که تنها غذایشان شبدر است بیشتر در معرض ابتلا به مسمومیت مس هستند و بهتر است مقداری مولبیدن همیشه به آن ها داده شود.

گاهی تجمع مس در بد تا حدود یک سال هیچ علائمی ندارد و پس از یکسال مسمومست مس علائم خود را بروز می دهد. با وارد آمدن استرس به گوسفند، تغییر ناگهانی فشار جوی، جابجایی و … ممکن است این مس از کبد وارد خون گوسفند شده و مسمومیت مس نشانه هایش ظاهر می شود.

به همین دلیل پرورش دهندگان گوسفند با روش های نوین باید از مسمومیت مس در دام هایشان جلوگیری کنند. بهتر است در محل پرورش گوسفندان پرورش مرغ وجود نداشته باشد زیرا کود مرغ حاوی درصد بالایی از مس است که ممکن است موجب ایجاد مسمومیت مس در دام شود.