یکی از مهمترین فاکتورها برای شناسایی گاوهای شیری قوی و محکم، داشتن پاهایی سالم و نیرومند است. گاوهای شیری که پاهای قوی و محکم دارند طول عمر بیشتر و در نتیجه میزان قدرت تولیدی شیر بیشتری دارند. گاوهایی که سم و پاهایی ضعیف تری دارند زودتر از گله حذف می شوند. برای خرید گوساله شیری قوی توجه به پاهای آن بسیار اهمیت دارد.
پرورش دهندگان گاوهای شیری به قدرت پاها بسیار اهمیت می دهند. بهترین گاوهای شیری گاوهایی هستند که نمره بسیار خوبی برای قدرت دست و پا می گیرند.
⬅️در گاوداری های بزرگ و صنعتی با انتخاب گاوهای نر و ماده برتر سعی در اصلاح نژاد و افزایش ژن های برتر در گاوهای شیری می شود. یکی از مهترین صفات، میزان تولید شیرگاو ماده می باشد که با قدرت سم و پای گاو ماده نیز مرتبط است.
در اکثر گاوداری های صنعتی فشار و صدماتی از کف جایگاه به سم گاوها وارد می شود که با تدابیری می توان از میزان این فشار کاست اما در نهایت همیشه وارد آمدن میزانی از فشار به سم و پا غیر قابل اجتناب است.
برای داشتن گوساله هایی با پاها و سم های قوی که قرار است بعدا به گاوهای شیری گله تبدیل شوند بهترین راه انتخاب گاوهای نر با نژاد برتر و سم های قوی است. الیته قوی بودن سم گاو مادر نیز اهمیت زیادی دارد و در واقع گاو نر و گاو ماده هر کدام 50 درصد بر صفات گوساله تاثیر می گذارند.
ارزیابی کامل وضعیت بدنی
معمولاً به هر گاوی پس از ارزیابی کامل وضعیت بدنی، نمره ای کلی داده می شود که این نمره از 71 تا 100 متغیر است و نمره میانگین برای گاوها 80 است. برای ارزیابی تیپ در بخش اندام های حرکتی (دست و پا) سه شاخص کلی بررسی می شود:
- حالت قرار گرفتن پاهاي عقب از منظر پشت
- حالت قرار گرفتن پاهاي عقب از كنار
- زاويه سم
حالت قرار گرفتن پاهاي عقب از منظر پشت
در این حالت باید وضعیت قرار گیری پاهای گاو از بخش پشتی مورد بررسی قرار گیرد. پاهای قوی و سالم یک گاو باید از منظر عقب به شکل عمود بر زمین قرار گیرند و موازی هم باشند. در واقع خطوط شاقولی پاها به موازات سم ها کاملا عمود بر زمین باشند.
وجود هر گونه انحراف در این حالت عمود مثل نزدیک شدن مفصل های خرگوشی به همدیگر نشان دهنده وجود مشکل در سم گاو است که توانایی پاهای گاو را برای تحمل وزن سنگین گاو روی سم ها پایین می آورد.
⬅️در این حالت پاهای موازی نمره 9، سرپنجه های كمی با انحراف به سمت بيرون امتياز 5 و سرپنجه های با انحراف بيش از حد بيرون امتیاز 1 می گیرند.
حالت پاهای گاو از منظر جانبی
پاهای یک گاو سالم و قوی از بخش جانبی باید به گونه ای قرار گرفته باشند که ورزن گاو به طور یکسانی روی سم ها بیفتد. گاوهایی که توزیع یکسانی از وزن بر روی سم ها دارند دارای پاهایی سالم بوده که کتر دچار آسیب می شوند.
برخی سم ها از منظر جانبی بسیار زاویه دار بوده (بیش از 45 درجه) هستند که با بالا رفتن سن بیشتر قابل مشاهده است. تورم در مچ پا و وجود مشکل مشکل در سم می تواند موجب این انحراف شود. در این حالت حرکت گاو کندتر و سخت تر از یک گاو کاملا سالم خواهد بود زیرا فشار زیادی را بر روی سم ها تحمل می کند.
⬅️در این حالت زاويه جلو مفصل خرگوشی داسی شکل ( 134 درجه) نمره 7-9، زاویه متوسط ( 147 درجه) نمره 3-4 و زاویه عمود ( 160 درجه) نمره 1-3 می گیرد.
زاويه سم
وجود زاویه مناسب و ایده آل در سم های گاوهای شیری بسیار پر اهمیت است زیرا عدم وجود یک زاویه مناسب در سم موجب لنگش در گاوهای شیری و کاهش 70 درصدی تولید شیر آن ها می شود.
زاویه ایده آل یک سم باید 45 درجه باشد که روی شکل درست پاها نیز تاثیر گذار است. اگر زاویه سم بیش از 45 درجه باشد موجب کوتاه شدن سم ها خواهد شد. گاوهایی که سم های کوتاه با زاویه بیش از 45 درجه دارند دارای سم هایی کوتاه بوده که پس از افزایش سن با مشکلات بیشتری رو به رو خواهند شد.
⬅️زاویه های خیلی کمتر از حالت استاندارد امتیاز 3-1، زاویه هایی متوسط امتیاز 4-6 و زاویه های بسیار تند 7-9 امتیاز خواهند داشت.