بیماری انگل مگس گوسفند

بیماری انگل مگس گوسفند که در دامپزشکی با نام علمی میازیس (Myiasis) یا اِستروز (Oestrosis) شناخته می‌شود، یکی از مهم‌ترین بیماری‌های انگلی در نشخوارکنندگان کوچک به‌ ویژه گوسفندان است. این بیماری به‌ وسیله مگس بالغی از جنس Oestrus ovis ایجاد می‌شود که چرخه زندگی آن بطور مستقیم با بدن میزبان مرتبط است. مگس ماده پس از بلوغ، به جای تخمگذاری سنتی، لاروهای زنده خود را مستقیماً روی پشم یا اطراف سوراخ‌ های بینی گوسفند رها می‌کند.

پس از ورود لاروها به مجاری بینی یا حفره سینوسی، آن‌ها با استفاده از خارهای ظریف موجود روی بدنشان به بافت‌های مخاطی می‌چسبند و با ترشحات مخاطی و سلول‌ های آسیب‌ دیده تغذیه می‌کنند. این فرایند باعث تحریک بافتی شدید، تخریب مخاط، و اختلال در عملکرد طبیعی دستگاه تنفسی حیوان می‌شود. در ادامه، لاروها طی مراحلی رشد کرده و زمانی که به مرحله بلوغ می‌رسند، خود را از طریق عطسه یا ترشحات به بیرون می‌اندازند تا روی زمین به شفیره تبدیل شوند.

دوره تکاملی انگل بسته به دما و رطوبت محیط، بین چند هفته تا چند ماه طول می‌کشد. این انگل نه‌ تنها سبب کاهش رشد و بهره‌ وری حیوان می‌شود، بلکه در صورت شدت عفونت می‌تواند به ساختارهای عصبی سر نفوذ کرده و حتی منجر به مرگ گوسفند گردد. در نتیجه، مگس گوسفند از لحاظ اقتصادی و بهداشتی یکی از چالش‌ برانگیزترین انگل‌های خارجی در دامداری‌های مناطق گرم و مرطوب محسوب می‌شود.

هنگامی که قصد فروش انواع گوسفند زنده دارید باید این نکته توجه داشته باشید که با دانش بالای شما و اطلاع از انواع بیماریهای گوسفندان می توانید نسبت به درمان آن اقدام کنید. در این مقاله به بیماری انگل مگس گوسفند که همان مگس سینوسی گوسفند گفته می شود می پردازیم .

علائم بیماری انگل مگس گوسفند

بیماری میازیس گلو (انگل مگس گوسفند) از نوعی عفونت انگلی شدید است که توسط لاروهای مگس Oestrus ovis ایجاد می‌شود و مستقیماً مجاری تنفسی فوقانی دام را درگیر می‌کند. این بیماری اگرچه ممکن است در نگاه اول علائم محدودی داشته باشد، اما هر یک از نشانه‌ های ظاهری آن بیانگر حضور فعال انگل در حلق، سینوس و نواحی صوتی گوسفند است. در ادامه علائم اصلی و تخصصی این بیماری میازیس توضیح داده شده‌اند:

🐑 اختلال در تنفس

ورود لاروها به مجاری بینی و گلو باعث انسداد نسبی مسیر تنفس می‌شود و گوسفند در هنگام دم و بازدم با زحمت و صدای خش‌ دار نفس میکشد. در موارد شدید، دام سر خود را بالا نگه می‌دارد تا بتواند راحتتر نفس بکشد.

🐏 دشواری در صداسازی و تکلم دام

تخریب بافت‌ های حلق و تارهای صوتی بوسیله حرکت لاروها موجب خشونت صدا و تغییر کامل طرز بع‌ بع کردن دام میشود؛ گاهی صدای گوسفند تقریباً از بین می‌رود.

🔥 التهاب حلق

تحریک مداوم بافت‌ های نرم حلق، تورم شدید، قرمزی و گاهی ترشحات چرکی را به همراه دارد که نشانه‌ ای از واکنش دفاعی بدن علیه انگل است.

🎶 التهاب تارهای صوتی

درگیر شدن تارهای صوتی سبب کاهش ارتعاش طبیعی آن‌ها و بروز خشکی یا قطع کامل صدا در برخی موارد پیشرفته می‌گردد.

🌪️ سوزش شدید گلو

هنگام نفس کشیدن یا سرفه، دام احساس درد و سوزش دارد؛ این علامت به دلیل آسیب عصبی و بافتی ناشی از حضور مداوم لاروهاست.

💨 سرفه‌ های مکرر

یکی از شاخص ترین علائم میازیس، سرفه‌ های پی‌ در پی و آزاردهنده است که تلاش طبیعی بدن برای بیرون راندن انگل گوسفندان محسوب می‌شود.

💧 آبریزش بینی

ترشح مخاط زیاد و گاهی چرکی از مجاری بینی، نتیجه تحریک مداوم انگل در سینوس‌ هاست و معمولاً همراه با عطسه تکراری مشاهده می‌شود.مجموع این نشانه‌ ها هشداری جدی برای دامداران است؛ زیرا وجود هر یک از آنها بیانگر نفوذ فعال انگل در دستگاه تنفسی و آغاز آسیب‌ های بافتی در دام می‌باشد.

مطلب ویژه: قیمت روز دام زنده تهران

چه عواملی باعث بروز ميازيس چیست

راه های پیشگیری از بیماری انگل مگس گوسفند

پیشگیری از بیماری انگل مگس گوسفند (میازیس) یکی از حیاتی‌ترین اصول در حفظ سلامت دام و پایداری اقتصادی گله‌ هاست. این بیماری نه‌ تنها سبب بروز سرفه‌ های مکرر، التهاب حلق و اختلال تنفسی در گوسفندان می‌شود بلکه در صورت گسترش، می‌تواند موجب افت وزن، کاهش تولید و حتی تلفات شدید گردد. ازاین‌رو دامداران باید با دید تخصصی و رویکرد مدیریتی، راهکارهای اصولی پیشگیری را در دستور کار روزانه خود قرار دهند.

نخستین اقدام کلیدی، ضد‌عفونی و پوشاندن زخم‌ های باز بر روی بدن دام است، چرا که مگس‌ های ماده دقیقاً در همین نقاط تخم‌ گذاری کرده و از زخم برای نفوذ لاروها استفاده می‌کنند. به‌ کارگیری محلول‌های ضدعفونی مناسب دامپزشکی یا اسپری‌ های محافظ، نه‌تنها مانع از فعالیت انگل‌ ها می‌شود بلکه روند بهبود زخم را نیز تسریع می‌کند.

در گام بعدی، رعایت مداوم اصول بهداشت محیط نگهداری اهمیت بالایی دارد. آغل باید تهویه مناسب، رطوبت کنترل‌ شده و کف تمیز داشته باشد؛ زیرا تجمع فضولات و گرما، شرایط را برای رشد و تخم‌گذاری مگس‌ها فراهم می‌سازد.

همچنین داروهای ضدانگل پیشگیرانه مانند ایورمکتین یا کلوزانتل با نظر دامپزشک، باید در مقاطع زمانی منظم مصرف شوند تا چرخه زندگی انگل در بدن دام قطع شود.

به‌ ویژه در فصول گرم سال که جمعیت مگس‌ ها بصورت انفجاری افزایش می‌یابد، اجرای برنامه‌ های سمپاشی محیطی و استفاده از تله‌ های مگس ضروری است. کنترل تراکم دام‌ ها در یک محیط مشترک نیز از گسترش سریع عفونت جلوگیری می‌کند.در نهایت، پایش منظم دام‌ ها و ثبت علائم اولیه در سیستم‌ های مدیریتی دامداری، پیشگیرانه‌ ترین ابزار مقابله با میازیس محسوب می‌شود و از خسارات سنگین ناشی از این انگل در گله‌ های تولیدی جلوگیری خواهد کرد.

مراحل درمان بیماری انگل مگس گوسفندان

درمان بیماری میازیس یا انگل مگس گوسفند نیازمند اقدام سریع، دقیق و اصولی است تا از پیشرفت آسیب در گلو و مجاری تنفسی دام جلوگیری شود. هنگامی که دامدار علائم مشخص مانند سرفه‌ های مداوم، التهاب حلق یا دشواری در نفس کشیدن را در گوسفند مشاهده می‌کند، باید فرض را بر وجود لاروهای فعال مگس در بافت تنفسی بگذارد و بلافاصله درمان را آغاز کند.

🔹 مرحله اول درمان: اگر زخم یا ناحیه آلوده روی بدن دام قابل مشاهده است، باید با استفاده از روغن‌های نفتی مانند پارافین یا کرم‌های چرب مخصوص دام پوشانده شود تا راه تنفس لاروها بسته شود. پس از چند دقیقه، لاروها خود را به سطح زخم می‌رسانند و دامدار می‌تواند با دقت و رعایت بهداشت، آن‌ها را بیرون بکشد و زخم را با محلول ضدعفونی شستشو دهد.

🔹 مرحله دوم درمان داخلی: در مواردی که انگل در ناحیه گلو و مجاری بینی وجود دارد، ریختن مقدار کمی روغن ولرم خوراکی در دهان و گلوی دام به آرامی انجام شود. این روش سنتی باعث لغزش و جدا شدن لاروها از مخاط گلو می‌گردد و به دام کمک می‌کند راحت‌ تر نفس بکشد.

🔹 مرحله نهایی و تخصصی: اگر پس از انجام دو مرحله اولیه، علائم بیماری ادامه داشت یا دام دچار سرفه‌ های خون‌آلود شد، مراجعه فوری به دامپزشک متخصص ضروری است تا با داروهای ضدانگل سیستمیک مانند ایورمکتین درمان کامل انجام گیرد. این اقدامات باعث جلوگیری از گسترش بیماری در گله و حفظ سلامت اقتصادی دامداری خواهد شد.

سوالات متداول