در صنعت دامپروری و فروش دام زنده، درمان عدم فحلی در گاو نقش حیاتی در حفظ چرخه تولید مثل و افزایش بازده اقتصادی دارد. فحلی، بهعنوان شاخص آمادگی گاو ماده برای جفتگیری یا تلقیح مصنوعی، معمولاً با علائمی چون نعره های مکرر، بیقراری و تمایل به سواری دادن مشاهده میشود. نبود این نشانهها به معنای توقف چرخه تولید مثل و تأخیر در آبستنی است که پیامد آن کاهش تولید شیر، افت میزان گوساله زایی و حتی بروز اختلالات متابولیک و بیماری های تولیدمثلی خواهد بود.
مدیریت صحیح تغذیه، تأمین ویتامین ها و املاح، بهبود شرایط نگهداری و کنترل استرس از پایه های پیشگیری و درمان این مشکل محسوب میشوند. دامپزشکان اغلب با معاینه فیزیکی، بررسی تاریخچه تولیدمثل و استفاده از روش های هورمونی، روند فحلی را تحریک و هماهنگ میسازند. از سوی دیگر، انتخاب زمان مناسب تلقیح مصنوعی یا جفتگیری، بر اساس تشخیص دقیق فحلی، احتمال باروری را به حداکثر میرساند.
در گاوداری های مدرن، استفاده از فناوری های پایش رفتار دام، سنسورهای حرکتی و ثبت گرهای دمای بدن، به تشخیص زودهنگام و دقیق فحلی کمک شایانی کرده است. در نهایت، توجه مستمر به سلامت تولیدمثلی نه تنها سلامت دام را تضمین میکند، بلکه استمرار چرخه اقتصادی و تأمین پایدار محصولات لبنی را نیز تضمین خواهد کرد.
گاو می تواند به دلایل مختلفی آبستن نشود که مهمترین آن ها عدم فحلی گاو است. البته بیماری های مختلفی در گاو چون جفت ماندگی در گاو، عفونت های رحمی به نام متریت یا کیست های تخمدان و حتی سقط جنین گاو می تواند از عوامل مختلف آبستن نشدن گاو شود. در این کمبود فسفر جیره و کم خونی می تواند مزید بر علت شود. به طور کلی بهتر است هنگام زایمان گاو حتما به تمیز کردن آغل بپردازید تا دچار عفونت های رحمی نشوند.

می توانید مقاله مرتبط زیر را هم مطالعه نمایید: نحوه جفت گیری گاو
فهرست مطالب
روش های تولید مثل در گاو
تولید مثل در گاوها بستگی به چرخه تولید مثلی آنها دارد. در گاوها، چرخه تولید مثلی از فرآیندهایی مانند سیکل همنشینی، تخمکگذاری، تلقیح، بارداری و زایمان تشکیل میشود. روشهای تولید مثل در گاوها عبارتند از:
همنشینی:این فرآیند از همکاری بین گاو نر و ماده برای تولید اسپرم و تخمک شروع میشود. همنشینی ممکن است بهصورت طبیعی در گلهها اتفاق بیافتد یا بهوسیله برنامهریزی مصنوعی (تلقیح مصنوعی) انجام شود.
تخمکگذاری:در این فرآیند، تخمکهای آماده بصورت منظم از تخمدان به رحم حرکت کرده و منتظر تلقیح میشوند. تخمکگذاری در گاوها معمولاً در دورههای خاصی از سیکل همنشینی اتفاق میافتد.
تلقیح:این فرآیند به معنای ملاقات اسپرم با تخمک در داخل رحم است. این ملاقات میتواند طبیعی باشد (با انتقال اسپرم توسط گاو نر) یا مصنوعی باشد (تلقیح مصنوعی با استفاده از اسپرمی که به دستگاههای جدا شده از اسپرم گاو نر تزریق میشود).
بارداری:پس از تلقیح موفقیت آمیز، تخمک به جداره رحم متصل میشود و بارداری آغاز میشود. این فرآیند ممکن است 28-30 روز طول بکشد.
زایمان:در پایان دوره بارداری، گاو زمان زایمان میرسد و پس از گذشت یک دوره زمانی، بچه گاو به دنیا میآید.روشهای مصنوعی مانند تلقیح مصنوعی بهوسیله دامپزشکان و تکنیسینهای دامی انجام میشوند و به منظور افزایش بهرهوری و کنترل دقیقتر فرآیند تولید مثل در گاوها استفاده میشوند.
به چه گاوهایی به برگشتی گفته میشود
گاوهای برگشتی به دستهای از گاوهای ماده اشاره دارد که تا سه بار یا بیشتر سابقه عدم آبستنی یا نازایی داشتهاند. این گاوها به علت مشکلاتی مانند سن بالا، مشکلات تخمدانی، مشکلات رحمی یا مشکلات دیگر در فرآیند تولید مثل ممکن است نتوانند به طور موفقیتآمیز بارداری و زایمان را تجربه کنند. این مشکلات میتوانند باعث نازایی مکرر در این گاوها شود، و به عبارت دیگر، آنها را به عنوان “گاوهای برگشتی” توصیف میکنیم.
با افزایش سن، ممکن است توانایی باروری در گاوهای ماده کاهش یابد. همچنین، برخی مشکلات سلامتی مانند التهابهای رحمی، مشکلات تخمدانی و مشکلات هورمونی نیز میتوانند باعث نازایی برگشتی در گاوهای ماده شوند.مدیریت مناسب سلامت و تغذیه، نظارت دقیق بر سلامت جسمی و تولید مثلی، و انجام به موقع عملیاتهای درمانی میتواند از بروز مشکلات نازایی برگشتی و همچنین درمان عدم فحلی در گاو ماده جلوگیری کند.

علائم فحلی و روش های تشخیص فحلی در گاو و درمان آن
ترشح مایعات زیاد در واژن
به بالا بردن سر
میل به سواری دادن به دیگر گاوها
عصبی و نا آرام بودن گاو
کنارگیری از گله
دیر رفتن به سالن شیر دهی
زمان فحلی بودن بیشتر گاوها در ساعت 6 بعد از ظهر تا 6 صبح فرداست که بهترین زمان برای تقلیح مصنوعی گاو است.
چه عواملی سبب بروز تکرر فحلی و عدم موفقیت لقاح می شود
بروز تکرر فحلی و عدم موفقیت لقاح در گاوها میتواند به عوامل مختلفی برگردد که شامل موارد زیر میشود:
در کل، برای موفقیت در لقاح گاوها، لازم است مشکلات موجود در هر یک از عوامل فوق شناسایی و رفع شوند و شرایط سلامتی و تغذیه مناسب برای گاوها فراهم شود. همچنین، استفاده از خدمات دامپزشکی و نظارت منظم بر سلامت گاوها میتواند بهبود موفقیت لقاح و کاهش تکرار فحلی را تضمین کند.شما می توانید با استفاده از روش های مختلف از درمان عدم فحلی در گاو مطمئن شوید تا عملیات جفت گیری به روش سنتی یا تلقیح مصنوعی را انجام دهید تا گاو آبستن شود.
عوامل مهم | توضیحات تخصصی |
---|---|
عدم تعادل مواد مغذی | نقصان در تعادل مواد مغذی میتواند باعث عدم تکامل و عملکرد نامناسب سیستم تولید مثلی در گاوها شود که موجب عدم موفقیت در لقاح و بروز فحلی میشود. |
مشکلات مربوط به گاو شیری | مشکلات سلامتی یا تغذیه ای در گاوهای شیری میتواند باعث تخمک گذاری نامناسب یا عدم تولید و تخریب تخمکها شود که در نتیجه موفقیت لقاح کاهش مییابد. |
مشکلات مربوط به اسپرم گاو نر | کیفیت نامناسب اسپرم گاو نر، تعداد کمی اسپرم، یا وجود عوامل دیگری میتواند باعث عدم موفقیت در لقاح گاوها شود. |
مشکلات رحمی گاو شیری | :وجود عفونتهای رحمی، ضایعات رحمی، یا مشکلات دیگری که به رحم مربوط میشود میتواند باعث عدم موفقیت در لقاح گاوها شود. |
تاخیر در تخمک گذاری | تاخیر در تخمک گذاری در گاوهای ماده میتواند باعث عدم هماهنگی زمانی بین لقاح و تخمک گذاری شود که موجب عدم موفقیت لقاح میشود. |
وجود عفونت های رحمی | عفونت های رحمی میتواند به علت ایجاد التهاب در رحم و اختلال در فرآیند لقاح و پیوندن تخمک به دیواره رحم، باعث عدم موفقیت لقاح شود. |

روش های تشخیص عدم فحلی در گاو
مشاهده علایم ظاهری:اولین روش تشخیص فحلی مشاهده علایم ظاهری در گاوها است. این علایم ممکن است شامل علایم زمان فعلی فحلی مانند تورم و تغییر در رفتار گاو، بلوغ جنسی، و حضور اسپرم باشد.
استفاده از مترهای فحلی:مترهای فحلی به عنوان ابزارهای الکترونیکی و آزمایشگاهی برای تشخیص فحلی استفاده میشوند. این دستگاهها معمولاً میزان هورمون لوتئینایزه (LH) در ادرار یا خون گاو را اندازهگیری میکنند که افزایش آن نشانگر فحلی است.
استفاده از نرم افزارهای مدیریت دام:برخی از نرمافزارهای مدیریت دامپزشکی قابلیت پیگیری سیکلهای فحلی گاوها را دارند و به شما کمک میکنند تا زمان فعلی فحلی و نزدیکی به زمان فحلی آینده را پیش بینی کنید.
استفاده از دستگاه های دیدگاه از راه دور:برخی از دستگاههای دیدگاه از راه دور قابلیت تشخیص فحلی را از طریق تشخیص تغییرات در رفتار و فعالیت گاوها ارائه میدهند. این دستگاه ها ممکن است از سنسورهای حرکت، سیستمهای مانیتورینگ دما و رطوبت، و دیگر تکنولوژیها برای ارزیابی علایم فحلی استفاده کنند.دامپزشکان متخصص میتوانند با بررسی علایم فحلی و استفاده از تجربه و دانش خود به شما کمک کنند تا فحلی را بصورت دقیق تشخیص دهید و برنامه های لازم برای مدیریت سیکلهای فحلی گاوها را پیاده سازی کنید.
رکوردبرداری گاو
تشخیص گاوهای فحل با استفاده از دوربین مداربسته
استفاده از قلم علامت گذار
استفاده از خمیر دمی
استفاده از تی رز
اندازه گیر دمای بدن گاو که هنگام فحل شدن با افت شدید دما و سپس افزایش دما بدن مواجه می شود.
اندازه گیری میزان پروژسترون گاو

کلو پی جی داروی ایجاد فحلی در گاو
در هنگام فحل نشدن گاو و زمان درمان عدم فحلی در گاو، شما باید ابتدا دامپزشک را بیاورید و علت آنرا جویا شود در صورتی که گاو بیمار نباشد می توانید با استفاده از داروها و آمپول باعث فحل شدن گاو شوید. یکی از داروهای درمان عدم فحلی گاو کلو پی جی است که هر میلی لیتر حاوی 263 میکرو گرم کلوپروستنول سدیم می باشد و به صورت عضلانی به گاو تزریق می شود.داروی کلو پی جی باعث تقویت تخمدان گاو ماده می شود تا اسپرم گاو نر سریعا به داخل تخمدان برود.و میتواند درمان عدم فحلی در گاو را درمان کند.
موارد مصرف:
گاو نر :
تحلیل جسم زرد و متعاقب آن تخمک گذاری و بروز فحلی در گاوهای شیری غیرآبستن با تخمدان فعال
کیست لوتئال تخمدان
موارد فحلی آرام و خاموش Silent heat
القاء زایمان
خاتمه دادن به آبستنی ناخواسته طبیعی
خاتمه دادن به آبستنی غیرطبیعی (شامل جنین مومیایی شده، آب آوردگی غشای جنینی)
اندومتریت، پیومتر، جفت ماندگی
استفاده در برنامه های همزمان سازی فحلی به همراه آنالوگ های GnRH
هم زمان سازی سیکل فحلی
مادیان:
موارد فحلی آرام و خاموش Silent heat
دی استروس طولانی
آبستنی کاذب
آنستروس وابسته به شیرواری
ایجاد سقط جنین قبل از روز 45 آبستنی
مقدار و نحوه مصرف:
کلو پی جی | Clo PG به روش عضلانی تزریق می گردد.
موارد منع مصرف:
در حیوانات آبستن
در حیوانات مبتلا به پیومتر در صورتی که گردن رحم بسته باشد.
از تزریق وریدی این دارو اجتناب شود.
در مادیان های دچار نارسایی های حاد یا تحت حاد سیستم گوارشی یا تنفسی مصرف نشود.
سوالات متداول
چرا گاو من فحل نمیشود با اینکه سالم به نظر میرسد؟ 🧐
عدم فحلی گاو ممکن است ناشی از اختلالات هورمونی، تغذیه ناکامل، یا حتی استرس محیطی باشد. گاو از نظر ظاهری سالم است اما سیستم تولیدمثل ممکن است به دلیل کمبود انرژی فعال نباشد.
نقش بیماریهای رحمی در عدم فحلی چیست؟ 🦠
عفونت رحم (متریت، اندومتریت) باعث التهاب و اختلال عملکرد تخمدان میشود و چرخه فحلی را متوقف میکند.
بهترین روش تحریک فحلی گاوها چیست؟ 🧪
استفاده از برنامه های همزمان سازی فحلی با هورمون ها (مثل پروستاگلاندین و GnRH) همراه با اصلاح تغذیه و کاهش استرس بهترین نتیجه را میدهد.
اگر گاوم فحل نشود، چه خسارت اقتصادی دارد؟ 📉💰
هر روز تأخیر در آبستنی باعث کاهش تولید شیر، گوساله زایی و افزایش هزینه های نگهداری میشود؛ در برخی برآوردها، خسارت روزانه تا 2 میلیون به ازای هر رأس گزارش شده است.
چند روز بعد از زایمان باید منتظر فحلی اول باشم؟ 🗓️
در شرایط ایده آل، اولین فحلی بین 40 تا 60 روز پس از زایمان رخ میدهد. تأخیر بیش از این نیازمند بررسی دامپزشکی است.
35 پاسخ
سلام یه تلیسه سمینتال ۱۶ ماهه دارم ولی هنوز فحل نشد دکتر هم اومد معاینش کرد و گفت مشکلی نداره
الان میتونم از همین دارو برای فحل شدنش استفاده کنم.
سلام دکتر جان بندەهم یە گاودار هستم ، یکی از گاوها هیچ گونە علائمی برای فحل ندارە چند بارم از پی جی استفادە کردم جواب نداد بنظر خود من کلو پی جی باعث ازیت شدن گاو میشە و دوستدارم گاو خودش علائم داشتە باشە الان از شما خواهش می کنم راهنماییم کنید خیلی ممنونت میشم چکار کنم کە خودش فحل بشە از کلو استفادە نشە