مدیریت تغذیه در پرورش بز

زمان مطالعه: 4 دقیقه

• تغذيه بزهای شيرده
• علوفه بز شیرده
• تغذيه بز ماده شيری خشك
• تغذيه بزغاله ها
• آب آشامیدنی بز

---

⬅️مدیریت تغذیه و خوراک یکی از مهمترین بخش های تشکیل گله و پرورش بز می باشد زیرا حدود 70 تا 75 درصد کل هزینه ها را به خود اختصاص می دهد. اگر می خواهید پرورش دام زنده را آغاز کنید قبل از هر چیز باید منبع خوراک آن ها را تعیین کنید.

⬅️بزها به صورت ذاتی تمایل به چرا دارند و مهمترین منابع تغذیه ای آن ها هنگام چریدن در مراتع طبیعی تامین می شود. بنابراین یک پرورش دهنده بز حتما باید علاوه بر خوراکی که در محل پرورش به بز داده می شود، منطقه ای نیز به عنوان چراگاه نیز برای آن ها در نظر بگیرد.

⬅️بزها نسبت به دام های دیگر مثل گوسفند ها، تحرک بیشتری دارند و به زندگی در فضای باز و مراتع طبیعی نیاز دارند. بهتر است خوراک بزها بیشتر از مراتع طبیعی تامین می شود. بهترین مراتع برای چرای بزها مراتعی وسیع در مناطق معتدل و خوش آب و هوا است.

⚪️تغذيه بزهای شيرده

⬅️بزهای شیری نسبت به دیگر بزها نیازهای تغذیه ای بیشتری دارند و لذا به خوراک بیشتر و با کیفیت تری احتیاج دارند. بز سانن یا آلپاین شیرده هر روز باید به اندازه 5 درصد وزن بدن خوراک و مواد غذایی دریافت کند. مثلا یک بز ماده سانن شیرده که حدودا باید وزنش 60 کیلوگرم باشد روزانه به 3 کیلوگرم خوراک و علوفه باکیفیت نیاز دارد.

⬅️علوفه مهمترین منبع تغذیه ای در جیره بزهای شیرده است. 60 درصد از ماده خشکی که یک بز شیرده روزانه مصرف می کند باید از علوفه تامین شده و 40 درصد باقی مانده نیز باید به صورت کنسانتره به بزها داده شود. رعایت این درصد در خوراک بزهای شیری مانع از بروز مشکلاتی همچون نظير كاهش چربی شير و اسيدوز می شود.

 

⚪️علوفه بز شیرده

علوفه مناسب برای بزهای شیرده علوفه های سیلویی مثل سیلوی ذرت می باشد. همچنین مراتع، گياهان صيفی و سبزيجات نیز از دیگر منابع علوفه بزهای شیرده به حساب می آیند اما علوفه می تواند شیر این بزها را بد بو کند. برای پیشگیری از این مساله بهتر است گیاهان و سبزیها را پس از دوشیدن شیر به بزها داد.

کنسانتره حدودا 40 درصد خوراک بزها را شامل می شود. کنسانتره مناسب بزهای شیری اغلب به صورت پالت (حبه شده) یا به صورت معمولی است. کنسانتره پالت یا حبه شده بهداشتی تر هستند و کمتر به قارچ آلوده می شوند. از طرفی خوراک پالت در زمستان یخ نمی زند و بز در هنگام خوردن آن نمی تواند اجزای آن را از هم جدا کند پس تمامی مواد موجود در پالت به مصرف دام می رسد.

پرورش دهندگان بز باید بتوانند خوراکی باکیفیت، مناسب، به اندازه کافی و در عین حال اقتصادی برای بزهای شیرده فراهم کنند. تامین اقتصادی و مناسب جیره غذایی بزها تمامی احتیاجات غذایی آن ها را برآورده کرده و از طرفی مانع از هزینه اضافی و ضرر و زیان دامدار می شود. بهتر است پررورش دهندگان برای تامین خوراک بزها از افراد کارشناس و خبره در این زمینه کمک بگیرند.

⚪️تغذيه بز ماده شيری خشك

⬅️بزهای شیرده مانند گاوهای شيری برای مدتی شیرشان خشک می شود. معمولا دوره خشکی در بزها 60 روز است. توجه به تغذیه بزهای شیر خشک بسیار مهم است. تغذیه مناسب برای بزهای شیر خشک لاغر با بزهای چاق تفاوت دارد.

⬅️بیش از دو سوم رشد جنین بز در دو ماه آخر پیش از تولد صورت می گیرد و به همین دلیل تغذیه مناسب بزهای ماده آبستن در این دوران تاثیر زیادی بر سلامت جنین بز خواهد داشت.

⬅️تغذیه مناسب برای اغلب بزهای شیر خشک شامل علوفه با کیفیت به همراه 900 – 450 گرم كنسانتره است که بهتر است این کنسانتره حاوی 16 درصد پروتئین باشد. تغذیه بزها اهمیت خاصی در سلامت و رشد آن ها دارد و این مساله مخصوصا برای پرورش بز در نواحی سرد و خشک بسیار مهم است.

⬅️بزهای آبستن پیش از زایمان باید به خوبی تغذیه شده باشند زیرا مواد غذایی کافی و با کیفیت، احتمال مسمويت خون، پیش از زايش را کاهش می دهد. همچنین تنظيم جيره غذايی بز آبستن و متعادل كردن آن مانع از عوارض و مشكلات ناشی از كمبود كلسيم در هنگام زایمان می شود.

⚪️تغذيه بزغاله ها

تغذیه کافی و مناسب بزغاله ها در هنگام تولد و پس از آن تاثیر بسیار زیادی در سلامتی و رشد آن ها خواهد داشت. آغوز باید 30 دقيقه پس از تولد به بزغاله ها داده شود. آغوز در واقع اولین شیر بز ماده پس از زایمان است که حاوی مواد کافی برای تامین ایمنی بدن بزغاله در روزهای نخست تولد است. آغوز سرشار از مواد مغذی، مواد معدنی و آنتی بادی های مورد نیاز جهت ایمنی ذاتی بزغاله هاست.

در محل پرورش بز معمولا آغوز را به صورت دستی به بزغاله ها می دهند. این کار باید طی دو روز و به صورت روزانه 750 – 500 گرم در 3-4 نوبت به بزغاله داده شود. شیر بز تا دور روز آغوز است اما پس از آن شیر معمولی از پستان های بز خارج می شود.

بزغاله در دوران شیر خواری باید روزانه حدودا 240 گرم افزایش وزن داشته باشد. دوران شیرخواری بزغاله باید تا زمانی ادامه پیدا کند که وزن بدن دو برابر وزن بزغاله در هنگام تولد شود. در این زمان می توان تغذیه با شیر را قطع کرده و تغذیه را با غذا و علوفه ادامه داد.

⚪️آب آشامیدنی بز

بزها یکی از دام هایی هستند که روزانه آب بسیار زیادی می نوشند. تقریبا یک راس بز سانن روزانه یک لیتر شیر تولید می کند و برای این کار باید هر روز 4-6 لیتر آب سالم و باکیفیت بنوشد. اگر یک بز سانن یا آلپاین روزانه 3 لیتر شیر بدهد میزان آب مورد نیاز آن 12 تا 18 لیتر است.

آب مصرفی بزها باید سالم و باکیفیت باشد. این آب باید کاملا تمیز، بهداشتی و فاقد ذرات خارجی باشد. آب مورد استفاده بزها باید نه خیل سرد و نه خیلی گرم باشد. پرورش دهندگان بز باید در فصول گرم سال، آب خنک کافی برای مصرف بزها آماده کنند و در زمستان نیز از یخ زدن آب آشامیدنی بزها پیشگیری کنند.

محل آبشخور بزها باید کاملا تمیز باشد و همیشه آب کافی داشته باشد. شوری آب آشامیدنی دام ها و درصد املاح موجود در آن نیز باید مورد توجه دامداران باشد. بزهای شیری نسبت به بزهای گوشتی به آب های شور و پر از املاح حساس تر هستند. توصیه می شود برای نظافت دستگاه های شیردوشی نیز از آب های خیلی شور استفاده نشود.