معرفی روش های جفتگیری در گوسفندان

زمان مطالعه: 4 دقیقه

• جفت گیری سنتی
• جفت گیری طبیعی
• مزایای تلقیح مصنوعی در گله های گوسفند و بز
• وسایل مورد نیاز انجام جفتگیری به روش تلقیح مصنوعی
• چگونگی انجام عملیات تلقیح مصنوعی توسط شخص متخصص

---

جفت گیری در گله گوسفندان معمولا به دو روش صورت می گیرد.

1. ⬅️جفتگیری طبیعی Natural Mating
2. ⬅️جفت گیری به شکل تلقیح مصنوعی Artificial Insemination

جفت گیری طبیعی:

جفت گیری طبیعی شامل دو روش جفت گیری سنتی و جفت گیری طبیعی است.

جفت گیری سنتی:

روش جفت گیری سنتی در گله های گوسفند عشایری وجود دارد که تمام ایام سال گوسفندان نر و ماده در یک گله و کنار هم هستند. در این نوع گله ها تناسب خاصی میان تعداد گوسفندان نر و ماده نیست و جفت گیری به شکل کاملا طبیعی صورت می گیرد.

در این نوع جفت گیری دامدار هیچگونه دخالتی نمی کند و زمانی خاص برای جفت گیری تنطیم نمی کند.

⬅️معایب روش جفت گیری سنتی:

1. در این نوع جفت گیری ممکن است گوسفندان ماده زیادی در دوران جفت گیری امکان باروری پیدا نکنند.
2. در این نوع گله ها معمولا اطلاعات گوسفندان نر و ماده و بره ها ثبت نمی شود.
3. در این نوع جفت گیری ممکن است گوسفند ماده پیش از زمان طبیعی یعنی ۱۵ ماهگی باردار شود.

جفت گیری طبیعی:

⬅️این نوع جفت گیری طبیعی به شکل کنترل شده صورت می گیرد. در این نوع جفت گیری دامدار بین تعداد گوسفندان نر و ماده تناسب خاصی برقرار می کند برای مثال هر گوسفند نر در ازای ۴۰ تا ۵۰ گوسفند ماده در گله وجود خواهد داشت.

⬅️در این نوع جفتگیری دامدار ۴۰ تا ۵۰ گوسفند ماده را در بخش های جداگانه قرار می دهند و توسط یک گوسفند نر والد موفق به شناسایی گوسفند ماده فحل خواهند شد. گوسفند نر تنها فحل یاب خوبی است اما برای جفت گیری مناسب نیست زیرا از نظر ژنتیکی مطلوب نیست و تنها قدرت جنسی بالا دارد.

⬅️پوشش هایی بر  روی اندام تناسلی گوسفند نر فحل یاب قرار می دهند تا تنواند با گوسفند ماده جفت گیری نماید و آن را باردار کند. دلیل استفاده از این گوسفندان فحل یاب امکان شناسایی فحل برای گوسفندان ماده است.

⬅️پس از این مرحله گوسفندان ماده شناسایی شده را آغل هایی دیگر در کنار گوسفند نر مطلوب دارای صفات ژنتیکی برتر قرار داده و به مدت ۱۲ الی ۲۴ ساعت بیرون نمی آورند. همچنین در این مرحله مشخصات گوسفند نر و و ماده والد باید ثبت شود.

⬅️مدت زمان اجرای روش جفت گیری طبیعی کنترل شده ۵۱ روز می باشد که در سه دوره صورت می گیرد. برای بزها نیز مدت زمان اجرای روش جفت گیری طبیعی کنترل شده ۶۰ روزه بوده که در سه دوره بیست روزه صورت می گیرد.

این روش، روشی بسیار مناسب و طبیعی برای تشخیص میش های فحل است زیرا تشخیص میش های فحل به دلیل داشتن دنبه کار سختی است.

جفت گیری به شکل تلقیح مصنوعی Artificial Insemination

این روش، روشی مدرن برای باردار نمودن گوسفند است. این روش بیشتر برای انجام اصلاحات ژنی صورت می گیرد. برای این نوع جفت گیری ابتدا از قوچ دارای صفات برتر اسپرم گیری می شود و سپس توسط تفنگ تلقیح این اسپرم ها را وارد بدن گوسفند ماده مورد نظر می کنند.

 

مزایای تلقیح مصنوعی در گله های گوسفند و بز:

• ▫️باردار کردن تعداد زیادی گوسفند ماده با اسپرم قوچ هایی با ژنتیک برتر که موجب اصلاح نژاد خواهد شد.
• ▫️نیاز به تعداد گوسفندهای نر کمتر و صرفه جویی در هزینه ها
• ▫️بهداشت بیشتر گوسفندان
• ▫️سود آوری بیشتر برای سرمایه گذار
• ▫️در این نوع روش جفت گیری، همه چیز کنترل شده است و به همین دلیل آمار گیری و ثبت مشخصات والدین راحت تر و دقیق تر خواهد بود.

یک جفت گیری تلقیح مصنوعی موفق به قوی بودن میش، خوب بودن اسپرم قوچ برتر، زمان بندی تلقیح مصنوعی و مهارت شخص تلقیح کننده بستگی دارد.

وسایل مورد نیاز انجام جفتگیری به روش تلقیح مصنوعی:

• ▫️چراغ قوه
• ▫️دستگاهی برای بی حرکت نگه داشتن میش
• ▫️تفنگ تلقیح
• ▫️غلاف تفنگ
• ▫️اسپیکلوم

چگونگی انجام عملیات تلقیح مصنوعی توسط شخص متخصص:

1. انتخاب میش مورد نظر و قرار دادن آن در دستگاه مقید که مانع از حرکت کردن آن می شود.
2. اسپرمی که قبلا از قوچ مورد نظر گرفته شده توسط پایت به درون سرنگ تلقیح منتقل می شود.
3. اسپی کلوم آماده شده شسته و ضد عفونی شود.
4. در این مرحله اسپی کلوم باید با ماده لغزندهای همچون پارافین چرب شود.
5. فرد متخصص با مهارت دو طرف فرج گوسفند ماده را باز کرده و به شکلی مورب اسپی کلوم را وارد فرج گوسفند نماید.
6. سپس فرد متخصص باید با فشار دست به دو دسته اسپی کلوم فشار وارد کند تا دهانه اسپی کلوم باز شود و در نهایت مهبل گوسفند ماده باز شود.
7. وجود چراغ قوه بسیار مهم است که این چراغ قوه باید روی کلاه متخصص تعبیه شده باشد. این چراغ قوه موجب می شود که فضای درونی مهبل قابل رویت باشد.
8. در این مرحله فرد متخصص باید سرنگ حاوی اسپرم را وارد مهبل گوسفند نموده و با مهارت تلقیح را انجام دهد.
9. پس از انجام کامل عمل تلقیح مصنوعی باید اسپی کلوم را به آرامی از بدن گوسفند ماده خارج نمود.