- دلایل اهمیت استفاده از شیر خشک در تغذیه گوساله ها
- با شیر اضافی گاوداری چه کنیم؟
- شیر کامل را باید چگونه نگهداری کرد؟
- معایب تغذیه گوساله ها با شیر کامل
- ارتباط تغذیه گوساله با شیر کامل و افزایش تعداد کارگران مورد نیاز
استفاده از شیر خشک برای تغذیه گوساله ها هنوز به اندازه کافی رایج نشده و علت اصلی آن عدم آگاهی عمومی نسبت به فواید تغذیه دام با این شیرهای کمکی است. اغلب دامداران فکر میکنند که تنها شیر گاوها برای رشد گوساله ها مفید است و به علت غلظت بالای آن تمام نیازهای غذایی گوساله ها را تامین میکند. از طرفی میتوان گوساله ها را با مازاد شیر گاوداریها تغذیه کرد و در وقت و هزینه صرفه جویی کرد. اما واقعیت این است که شیر خشک میتواند ماده غذایی بسیار ارزشمندتری برای کمک به رشد و سلامت گوساله ها باشد. در ادامه شما را با دلایل اهمیت استفاده از شیر خشک برای تغذیه گوساله ها آشنا میکنیم.
دلایل اهمیت استفاده از شیر خشک در تغذیه گوساله ها
در اغلب دامداری از شیرهای اضافی گاوداریها که اتفاقا کیفیت خوبی هم دارد برای تغذیه گوساله ها استفاده میشود. شیرهای اضافی دوره انتقال، کلستروم اضافی، شیرهای اضافی مانند شیرهای آنتی بیوتیکی و شیرهایی با سلولهای سوماتیک معمولترین منابع تغذیه گوساله ها میباشند. شیر خشک میتواند بهترین جایگزین برای چنین شیرهایی باشد. دلایل اهمیت استفاده از شیر خشک در تغذیه گوساله ها عبارتند از:
دریافت ویتامین و مواد معدنی بیشتر
شیر معمول گاودارهای یا همان شیر کامل نمیتواند به تنهایی ویتامین ها و مواد معدنی مورد نظر رشد گوساله را فراهم نماید. در دهه های اخیر با پیشرفت های علم ژنتیک و اصلاحات انجام شده میزان تولید شیر در نژادهای مختلف گاو افزایش یافته است اما میزان ویتامین ها و مواد معدنی این شیرها به همان نسبت کاهش یافته است. این شیرها میتواند منبع تغذیه کاملی برای انسان باشد اما نیاز گوساله ها را طور کامل رفع نمیکند. دریافت ویتامین و مواد معدنی کافی برای رشد گوساله، تقویت سیستم ایمنی آن، پیشگیری از کم خونی و اختلالات اسکلتی مساله ای بسیار ضروری است و شیر خشک میتواند این نیاز را به خوبی فراهم کند.
شیر کامل بیش از حد چرب است
شیر کامل یا همان شیرگاودارهای ممکن است گاهی بسیار چرب باشد که میتواند منجر به بزرگ شدن سریع شکمبه گوساله خواهد شد که خود موجب افزایش مصرف کنسانتره و علوفه های خشبی میشود. در این حالت دام پس از شیرگیری دچار اختلال در رشد و افزایش وزن خواهد شد. چربی بیش از حد شیر موجب اسهال در گوساله ها نیز میشود.
خطر انتقال بیماری به گوساله ها
یکی از خطرات تغذیه گوساله با شیر کامل افزایش احتمال انتقال انواع بیماری ها به گوساله است. این شیرها پاستوریزه نشده و میتواند موجب انتقال بیماریهایی چون سالمونلا، TBC یا پاراتوبرکلوسیس، اسهال ویروسی، مایکوپلاسما، لوکر گاوها، لپتوسپیروز و ورم پستان عفونی به گوساله شود.
شیر کامل حاوی آنتی بیوتیک است
حتی کمترین مقدار آنتی بیوتیک در شیر میتواند برای گوساله ها مضر باشد. آنتی بیوتیک مانع از رشد معمول شکمبه شده و در نتیجه سرعت رشد روزانه گوساله کاهش می یابد. این مساله حتی منجر به مقاومت باکتریایی در گوساله میشود.
با شیر اضافی گاوداری چه کنیم؟
همانطور که در بالا اشاره شد بهتر است از تغذیه گوساله ها با شیر کامل اجتناب کنیم اما در این حالت با شیر اضافی از فروش شیرهای تولیدی گاوداری ها چه کنیم؟ بهترین راهکار برای استفاده از این شیرها دادن آنها به گوساله های نر است. در واقع بهتر است در روزهای نخست تولد گوساله ها ۶ تا ۸ لیتر کلستروم به همه آنها داده شود و بعد از آن شیر اضافی گاوداریها تنها به گوساله های نر داده شود. میتوان روزانه ۶ تا ۸ لیتر شیر کامل را برای هر گوساله نر اختصاص داد. در این شرایط باید سطح آهن بدن گوساله های نر را بدانید تا در صورت نیاز به آنها مکملهای آهن بدهید.گوساله های ماده که در آینده به تلیسه های گاوداری مبدل میشوند را بهتر است با اسپرایفو تغذیه کرد.
شیر کامل را باید چگونه نگهداری کرد؟
شیر کامل باید در شرایط صحیحی نگهداری شود و در غیر این صورت به بستری مناسب برای رشد انواع میکرو ارگانیسم ها تبدیل خواهد شد. زمانی که شیر به جایگاه نگهداری گوساله ها منتقل میشود ممکن است به سرعت سرد شود و یا به خوبی گرم نشده باشد که در این حالت موجب اسهال در گوساله ها میشود. بنابارین باید شیر را به خوبی گرم کرده باشید.
معایب تغذیه گوساله ها با شیر کامل
وقتی در روزهای ابتدایی تولد گوساله ها آنها را با شیر کامل تغذیه میکنند به دلیل درصد چربی بالای این شیرها پوست و موی گوساله بسیار زیبا و براق میشود و گوساله زودتر سیر میشود. به همین دلیل دامداران فکر میکنند که همین تغذیه برای گوساله ها کافی است اما واقعیت این است که این شیر برای ادامه رشد این گوساله های نوپا کافی نبوده و ممکن است پس از مدتی گوساله دچار کمبود ویتامین ها و مواد معدنی و مشکلات ناشی از بالا بودن چربی این شیر شود.
ارتباط تغذیه گوساله با شیر کامل و افزایش تعداد کارگران مورد نیاز
طبق آمار مشاهده شده است که شما برای شیردهی ۵۰ گوساله به ۱۵ هزار لیتر شیر نیاز است و انجام تمامی اینها نیاز به تعداد زیادی کارگر دارد اما زمانی که شما قرار است برای خوراک این دام ها تنها ۸۰ کیسه پودر خشک را درون ماشین شیردهی گوساله ها بریزید به نیروی کمتری نیاز خواهید داشت.
درصد ترکیبات شیر کامل تغییر میکند:
درصد مواد مختلف موجود در شیر مانند ماده خشک، پروتئین، لاکتوز، ویتامین ها و … در شرایط مختلف تغییر میکند که موجب تاثیر منفی در رشد و سلامت گوساله ها خواهد شد. از طرفی این نوسانات میتواند موجب اسهال در گوساله ها شود.
برخی از دامداران فکر میکنند با کاهش چربی شیر کامل میتوانند از مشکلات ذکر شده جلوگیری کنند و تغذیه گوساله ها را به همان روش سنتی انجام دهند. این افراد معمولا با افزودن آب به شیر سعی در کاهش چربی شیر دارند اما این مساله بیشتر موجب کاهش مواد معدنی و ویتامین موجود در شیر خواهد شد. برخی نیز از شیر خامه میگیرند تا چربی آن را کمتر کنند اما این کار نیز میزان ویتامین های محلول در چربی شیر یعنی ویتامین های E، A و D را در شیر کمتر خواهد کرد. بنابراین تغذیه گوساله فقط با شیر کامل مشکلات عدیده ای را به دنبال دارد و بهترین راهکار برای داشتن بک برنامه غذایی مناسب برای گوساله ها تغذیه آنها با شیر خشک مناسب و استاندارد است.