حیوانات حلال گوشت وحرام گوشت و نظریه فقه اسلامی 

زمان مطالعه: 4 دقیقه

  کلیه حیوانات موجود در عالم را سه دسته تقسیم می شوند که هر دسته دارای حکم خاص خود است :

⬅️حیوانات خشکی

در بین حیوانات خشکی  فقط سیزده حیوان حلال گوشت و بقیه حرام گوشتند.
آن سیزده حیوان حلال گوشت عبارتند از:

۱٫گاو ۲٫گوسفند ۳٫بز ۴٫شتر ۵٫اسب ۶٫الاغ ۷٫قاطر ۸٫آهو ۹٫گوزن ۱۰٫قوچ ۱۱٫بزکوهی ۱۲٫گاو وحشی ۱۳٫گورخر

بنابراین خوردن گوشت خوک (چه اهلی و چه وحشی که به آن «گراز» می گویند)،خرگوش و مار و تشی(سیخور)، میمون، جوجه تیغی و … حرام است.

چند نکته قابل توجه
۱٫ در بین این سیزده حیوان که برخی اهلی و برخی وحشی هستند خوردن گوشت اسب، الاغ و قاطر مکروه است ولی حرام نیست .

۲٫ در مورد خرگوش شایع شده که سمت چپ آن حرام است و سمت راست آن حلال وپاست .

یا در مورد مار می گویند اگر یک وجب از سر، یک وجب از دم آن قطع شود خوردن مابقی حلال خواهد بود.

این شایعات هیچ اساسی نداشته و همگی کذب محض اند و همانگونه که گذشت خرگوش و مار تمام بدنشان حرام است.

۳٫ طبق اطلاعات موجود متاسفانه در بخشی از شمال کشور چند روز از سال به عنوان ایام شکار خرگوش مشهور گشته است .که در این ایام عده ای از مردم خصوصا جوانان به شکار خرگوش رفته و با گوشت آن غذاهایی نظیر کباب و آبگوشت تهیه می کنند. همچنین در برخی از مناطق گراز را که همان خوک است شکار کرده و به راحتی میل می کنند. که باید از آن برحذر داشت .

⬅️حیوانات آبزی و دوزیست

از نظر اسلام حیوانات دوزیست همگی حرام گوشت هستند .

به غیر از دو مورد: یکی ماهی فلس(پولک)دار [یعنی هم باید شکل ماهی و هم پولک داشته باشد]

و دیگری میگو. بنابراین کوسه ماهی ، انواع خرچنگ و نیز صدف که متأسفانه در برخی از رستورانها تهیه می گردد حرام هستند.

**چند نکته درباره خوردن ماهی:
۱٫ ماهی مرده ای که معلوم نیست آن را زنده ازآب گرفته اند یا مرده، اگر در دست مسلمان باشد حلال است.

۲٫ ماهی را می توان قبل از جان دادن بکشند وخوردن زنده آن هم اشکال ندارد.

۳٫ مشتقات ماهی همچون پودر، روغن و… اگر در بازار مسلمین باشد حلال و اگر وارداتی باشد باید احراز شود که ماهی را زنده از آب گرفته اند.

۴٫ خاویار و تخم ماهی ها از نظرحلال و حرام بودن تابع خودماهی است.

۵٫ از ماهی دو چیز حرام است فضله وخون .

۶٫ شکار آبزیان به زنده گرفتن آنها از آب و بیرون از آب جان دادن آنهاست .

لذا اگر توسط سیلاب آورده شوند در صورتی که زنده از آب گرفته شوند حلال والا حرام است.

همچنین اگر در استخرهای پرورش ماهی به جای گرفتن ماهی از آب، بالعکس انجام شود به این نحو که آب استخر تخلیه گردد و ماهی ها بمانند و در همان حال جان بدهند صید شرعی محسوب

نشده و خوردن آنها حرام است.

۷٫ اگر ماهی به هر علتی درداخل آب بمیرد پاک اما خوردنش حرام است.

۸٫ اگر ماهی درون تور ماهی گیری گیر کند و بمیرد  .

(بنا برنظر امام راحل(ره).حرام ولی به نظر برخی دیگر از مراجع از جمله مقام معظم رهبری در فتوای اخیرشان حلال است.)

⬅️ پرندگان

پرندگان یا حلال گوشتند یا حرام گوشت که نوع حلال آن به دو روش از نوع حرام آن قابل تشخیص است که وجود یکی از این دو نشانه کافی است.
۱٫ مقایسه مدت بال زدن با صاف نگه داشتن بالها
هر پرنده ای که به هنگام پرواز، مدت بال زدنش بیشتر از صاف نگه داشتن بالهایش باشد، حلال گوشت است .مانند کبوتر و اگر برعکس بود یعنی کمتر بال می زد و بیشتر بالهایش را صاف نگه می داشت، چنین پرنده ای حرام گوشت خواهد بود مانند عقاب.
۲٫داشتن «چینه دان» یا «سنگ دان» یا «تیغه پشت پا»
اگر پرنده ای تنها یکی از این سه مورد را داشت پرنده ای حلال گوشت است و اگر به کلی فاقد این سه بود حرام گوشت خواهد بود.
پرندگان حلال گوشت اما مکروه: جغد، هدهد، خطاف، کبوتر صوام(که خاکی رنگ ودارای گردن درازاست)، پرستو

** چند تذکر:
۱.در این بحث، فرقی بین پرندگان خشکی و دریایی وجود ندارد.
۲.در مواردی مثل طاووس که در روایات به حرام بودن گوشت آن تصریح شده است دیگر به این دو نشانه اعتنایی نمی شود .
۳.تخم هر پرنده ای در حلیت و حرمت تابع همان پرنده است .
۴. پرهیز و اجتناب از همه اقسام کلاغ حتی زاغ و آن کلاغ مزارع است.
۵.خوردن ملخ: اگر ملخ را با دست یا به وسیله دیگری زنده بگیرند، بعد از جان دادن، خوردن آن حلال است و خوردن ملخی که بال در نیاورده و نمی تواند پرواز کند،حرام است.