روده گوسفند بخشی از دستگاه گوارش این دام است که از معده تا مقعد امتداد دارد و در سه بخش اصلی یعنی روده باریک، روده بزرگ و روده کور تقسیم میشود. این بافت بلند و انعطاف پذیر، از دیواره هایی تشکیل شده که دارای فیبرهای پروتئینی، کلاژن طبیعی و بافت های عضلانی ظریف هستند. روده گوسفند علاوه بر نقشی حیاتی در هضم غذا در بدن حیوان، پس از پاکسازی و فرآوری، ارزش تغذیهای قابل توجهی دارد.
از دید سلامت انسان، روده دام حاوی مقادیر زیادی پروتئین حیوانی، ویتامین های گروه B از جمله B2، B3 و B12، و نیز مواد معدنی مانند آهن، روی و فسفر است که در تقویت سیستم عصبی، بهبود متابولیسم سلولی و افزایش قدرت خون سازی نقش دارند. وجود کلاژن طبیعی در بافت آن موجب تقویت پوست، ناخن و مفاصل میشود و به ترمیم بافت های آسیب دیده کمک میکند. همچنین درصد بالای آمینواسیدهای ضروری در ترکیب آن، باعث تحریک رشد سلولی و حمایت از عملکرد طبیعی ایمنی بدن میگردد.
روده گوسفند زنده بدلیل ارزش غذایی و قابلیت هضم بالا، در برخی مناطق کشور بصورت خوراک سنتی مصرف میشود. پس از مرحله تصفیه و ضدعفونی، بعنوان ماده اولیه پوشش سوسیس و نخ های جراحی نیز استفاده میگردد. تلفیق خواص تغذیه ای و کاربردهای صنعتی آن، نشان از اهمیت این بخش در حفظ سلامت دارد.
فهرست موضوعات
کاربردهای روده گوسفند کدامند
روده گوسفند یکی از اجزای حیوانی با ارزش بالا در صنایع غذایی، پزشکی و تولیدی است. این عضو از بخش های مختلف دستگاه گوارش شامل روده باریک و بزرگ تشکیل شده و دارای ساختار فیبری، منعطف و مقاوم میباشد. دیواره های روده از بافت های کلاژنی و پروتئینی ساخته شده اند که ویژگی اصلی آنها مقاومت در برابر کشش و پارگی است. همین خاصیت سبب شده تا این ماده طبیعی در طول تاریخ، جایگاهی ویژه در زندگی انسان پیدا کند.
در گذشته از روده گوسفند برای ساخت زه تیر و کمان، شلاق و ابزارهای سنتی استفاده میشد. امروزه اما با شناخت خواص فیزیکی و دوام چشمگیر آن، کاربردهای گسترده تری در صنایع مختلف یافته است. مهمترین موارد استفاده عبارتند از:
صنایع غذایی: استفاده در تولید سوسیس و کالباس، بعنوان روکش طبیعی و سالم با قابلیت عبور بخار و حفظ طعم گوشت
پزشکی: تهیه نخ بخیه قابل جذب و ایمن برای جراحی های تخصصی
ادوات موسیقی: ساخت سیم تار، ویولن و سایر سازهای زهی بهدلیل انعطاف و پایداری صوتی بالا
وسایل ورزشی: بکارگیری در ساخت راکت تنیس با دوام بالا و کشش استاندارد
صنایع فنی: تولید تسمه های مستحکم و قابل اعتماد برای انتقال حرکت چرخها
منسوجات سنتی: کاربرد در ساخت چادرشب و مواد نساجی با دوام طبیعی
روده گوسفند با ویژگی های ارگانیک، مقاومت حرارتی و قابلیت تجزیه پذیری زیستی، نمونه ای از فرآورده های طبیعی پرکاربرد در چرخه اقتصادی و سلامت انسان بشمار میرود.
مطلب ویژه:نکات مهم در پرواربندی گاو و گوسفند
تاریخچه استفاده از روده گوسفندان
تاریخچه استفاده از روده گوسفند در تمدن بشر به چند هزار سال پیش بازمیگردد؛ زمانی که انسان پس از شکار و ذبح دام، ارزش بخش های مختلف بدن آن را شناخت و از آن به عنوان ابزاری بادوام و مقاوم بهره برد. این بافت طبیعی ابتدا در ساخت زه تیر و کمان، شلاق و ریسمان های مقاوم برای استفاده در شکار و کارهای روزمره کاربرد داشت. انعطاف پذیری، سبکی و پایداری روده گوسفند ویژگی هایی بودند که آن را از دیگر مواد حیوانی متمایز میکردند.
در ایران، حرفه سنتی «زهتابی» از مشاغل کهن وابسته به روده گوسفند بود. زهتابیان وظیفه داشتند روده ها را از کشتارگاه ها تهیه کرده، با نمک تمیز و ضدعفونی کنند و سپس خشک نمایند. وزن اولیه هر روده حدود دو کیلوگرم بود اما پس از فرآیند دستی تمیزکاری به حدود 100 گرم کاهش مییافت. این کار یدی، نیازمند تجربه و دقت بالا بود و هنوز هم در برخی نقاط کشور انجام میشود. رودههای ایرانی به علت تمیزی، مقاومت و رنگ طبیعی، در بازارهای جهانی جایگاه ممتازی دارند و کشورهای اروپایی، بزرگترین خریداران آن محسوب میشوند.
در گذشته بخش هایی از این محصول برای مصارف خوراکی بکار میرفت و امروزه نیز در صنایع غذایی و دارویی جایگاه مهمی دارد. کشورهایی مانند چین تلاش کردهاند به کیفیت روده های زهتابی ایرانی برسند، اما تفاوت در شیوه سنتی پاکسازی و نگهداری موجب شده محصولات ایران همچنان بهترین و پرتقاضاترین نوع در بازار بین المللی باشند؛ نشانی از اصالت و دوام هنر ایرانی در بهره وری از طبیعت.
انواع روده گوسفندی و ویژگی های آن
| نوع روده گوسفند | توضیحات تخصصی و ویژگیها |
|---|---|
| روده مرطوب (روده باریک) | طول متوسط حدود 25 متر؛ رنگ آن از گل بهی تا سفید مایل به زرد متغیر است. قطر داخلی بین 14 تا 28 میلیمتر بوده و به دلیل انعطاف پذیری بالا، در تهیه سوسیس و کالباس طبیعی، نخهای جراحی و کپسولهای دارویی کاربرد دارد. |
| کپون (روده کلفت و کور) | شامل بخش انتهایی روده بزرگ و روده کور است. این قسمت دیوارهای ضخیم و مقاوم دارد و برای تولید تسمه های محکم، زه، نوار انتقال حرکت چرخها و برخی مصارف فنی استفاده میشود. |
| رامکا (بخش پایانی روده باریک) | حدود 1٫5 متر طول و قطر 10 تا 14 میلیمتر دارد. بافتی نرمتر و ظریف تر نسبت به سایر بخشها داشته و در تهیه روکشهای خوراکی ظریف، سیمهای موسیقی و وسایل تزئینی سنتی کاربرد مییابد. |
| روده کامل تمیز شده (پس از زهتابی) | پس از عملیات سنتی نمکمالی و ضدعفونی، وزن روده از حدود 2 کیلوگرم به 100 گرم کاهش مییابد و به محصولی کاملاً خشک، سبک و قابلصادرات تبدیل میشود. روده ایرانی از نظر کیفیت و دوام در بازار اروپا بعنوان برترین نوع شناخته میشود. |
روشهای شستشوی روده گوسفندی
تخلیه اولیه
همه محتویات داخلی روده از کیسه خارج شود تا آلودگی در مراحل بعدی باقی نماند.
خیس کردن اولیه
رودهها را حدود 10 تا 15 دقیقه در آب معمولی قرار دهید تا نرم و آماده شستشو شوند.
عبور آب جاری
یکی از سرهای روده را زیر جریان آب بگیرید تا آلودگیهای اولیه از آن خارج گردد.
فشار انگشتی برای تخلیه کامل
با انگشت شست و سبابه، مایع زرد یا سبز را با فشار بصورت یکنواخت از روده خارج کنید.
تکرار فرآیند پاکسازی
این کار را چند بار انجام دهید تا سطح داخلی کاملاً شفاف و بدون لکه شود.
مسواک کشی حرفه ای
کیسه روده را برگردانده و با برس یا مسواک نرم به همراه پاشش آب تمیز کنید.
ضدعفونی با زردچوبه
روده ها در آب جوش با افزودن پودر زردچوبه برای ضدعفونی و براق شدن قرار میگیرند.
برداشتن لکه های مانده
لکههای زرد مایل به سبز را با حرکات ملایم انگشت یا پارچه زبر از سطح جدا کنید.
چرخ کردن یا خرد کردن نهایی
روده های تمیزشده را به قطعات متوسط برای استفاده بعدی برش دهید.
خشک سازی و نگهداری
قطعات پاک شده را در محیط خنک و دارای جریان هوا خشک کرده و در بسته بندی بهداشتی نگهداری کنید.
کشورهای دیگری همچون چین نیز در زمینه تولید روده گوسفندی فعالیت دارند اما با وجود تلاش های بسیار هنوز موفق به تولید روده هایی زهتابی شده با کیفیت محصول ایرانی نشده اند.
Countries such as China are also active in the production of sheep intestines, yet despite significant efforts, they have not succeeded in manufacturing high‑quality tanned intestines comparable to those produced in Iran.
نتیجه گیری
در میان کالاهای سنتی و دام محور، روده گوسفند ایران جایگاهی ممتاز در صادرات جهانی دارد. این محصول ارزشمند بواسطه بافت مستحکم، ضخامت یکنواخت و خاصیت انعطاف طبیعی، توانسته در بازارهای اروپا به عنوان بهترین نمونه جهانی شناخته شود. این محصول گوسفند ایرانی پس از زعفران و خاویار، سومین کالای صادراتی ارزشمند کشور محسوب میشوند و ایران سال هاست که رتبه نخست تجارت بین المللی روده طبیعی را در اختیار دارد.
اما در پشت این افتخار، واقعیتی تأسف بار نهفته است. نبود صنایع فرآوری داخلی سبب شده روده ها بصورت خام از کشور خارج شوند و شرکت های خارجی با تبدیل آن به کالاهایی چون نخهای جراحی، زه های سازهای موسیقی و پوشش های خوراکی، سودهای میلیاردی به دست آورند. این خلأ صنعتی موجب شده منافع اصلی به خارج از مرزها منتقل شود؛ در حالیکه ایران صاحب باکیفیتترین روده دامی دنیا است.
کارشناسان دامداری صنعتی و اقتصاد سنتی بر این باورند که سرمایه گذاری در خطوط فرآوری، میتواند تحولی بزرگ در تراز صادراتی کشور ایجاد کند. آینده این صنعت، در گرو توجه به ارزش افزوده و مدیریت علمی تولید است. اگر گام های اصولی برداشته شود، این محصول ایران نه تنها کالای صادراتی خام، بلکه الگویی از ترکیب سنت، کیفیت و سلامت اقتصادی خواهد بود.
منبع: Sheep gut nutritional value and biomedical use
سوالات متداول
🔬 روده گوسفند از نظر ساختار فیزیکی چه ویژگی هایی دارد؟
روده گوسفند یکی از پیچیدهترین اندامهای داخلی دام است که از بخش های روده باریک، کور و بزرگ تشکیل میشود. جداره آن دارای چربی طبیعی، غشای کلاژنی و لایه های متوالی عضلانی است که قابلیت انعطاف و کشش بالایی دارد. به همین دلیل در صنایع غذایی، پزشکی و سنتی از آن بهره گرفته میشود.
🥩 آیا مصرف روده گوسفند برای سلامت بدن سودمند است؟
بله، مصرف کنترلشده این بخش از دام، در تقویت دستگاه گوارش، افزایش جذب آهن و تنظیم عملکرد عضلات نقش دارد. چربی آن نسبت به گوشت قرمز کمتر است و برای افرادی که به ضعف عمومی یا کمخونی دچارند بسیار مقوی است.
🩺 آیا از روده گوسفندان در پزشکی نیز استفاده میشود؟
بله، بخشهای خاصی از روده جهت ساخت نخ بخیه های قابل جذب استفاده میشوند. این نخ ها به مرور در بدن تحلیل میروند و نیازی به برداشت ندارند. همچنین در تحقیقات نوین از آن برای پانسمان طبیعی زخم ها استفاده میشود.
🧼 چرا این فرآورده باید با دقت بهداشتی آماده شوند؟
زیرا این بخش مستعد آلودگی باکتریایی است و در صورت عدم رعایت نکات بهداشت، امکان انتقال میکروب به انسان وجود دارد. شستشوی چند مرحلهای، ضدعفونی با زرد چوبه یا مواد طبیعی و خشک سازی در محیط تهویه دار از الزامات تولید و نگهداری است.
آیا این محصول در صنایع غذایی هم کاربرد خاصی دارد؟
یکی از بهترین پوشش های طبیعی برای فرآورده های گوشت است. در صنعت سوسیس و کالباس از آن بعنوان پوسته طبیعی استفاده میشود.
16 پاسخ
اگه روده گوسفند و تمیز کنی و جگر ب تکه های کوچک ریز کنین و داخل روده جاساز کنیم و چند تکه دمبه هم اضافه کنی دو طرفش و باسیم نرم ببندی بذاری رو آتیش کباب بشه محشر میشه
به نام خدا
میخواستم یه نکته ی جذاب از روده ی گوسفند براتون بنویسم..
اون کسانی که به کارآفرینی علاقه دارند
درسته ایران یکی از بزرگترین صادرکنندگان روده ی گوسفند میباشد درست مثل نفت که به صورت خام صادر میکنیم
ما روده ی گوسفند با کیفیت بالا صادر میکنیم و کشور های اروپایی اونو تبدیل به نخ بخیه میکنن و به خودمون و کشورهای دیگه با قیمت بالاتر میفروشند.
کلا شاید دو تا شرکت ساخت نخ بخیه در ایران داشته باشیم…
البته اگه مجوز بدن و دستگاهاش رو بتونی تهیه کنی میتونی یه کارآفرینی ایجاد کنی.
با سپاس فرشاد از ابهر
همش از زهتابی گفتی و مسلمانان بودن هیچ ربطی نداشت خاک عالم تو سر ادمین حیف نت که سایتتو باز کردم
????
قسمت خاصی از روده در شکم گوسفند هست که دارای چربی سفید رنگ چسبیده به آن است که آن را حالی و تمیز می کنند و در بعضی نقاط ایران به آن خوش گوشت می گویند و کباب آن خوشمزه ترین کباب است . کل روده اینجور نیست قسمتی از روده بزرگ است که پر چربی است
توضیحات جامع و خوبی دادید
روده گوسفند چه ربطی به مسلمانی داره عقب مونده؟؟؟؟؟
روده خیلی خیلی خوشمزی مخصوصا روی اتیش یکبار امتحان کنید عالیه????????????
عالی
خااااااک
پس خواصش کو
ادمین محترم لطفابه روده توهین نکنیدبجای مسخره کردن بیاییدیکم به خوشمزگی کبابیش وفوایدچربیکه درونش برای سلامتی بدن خیلی مفیدهست وبه عنوان یک غذای دارویی بشمارمیاددقت کنیم.مشکل اینجاست که ماادماخیلیامون ازعظمت خلقت بدن جانداران اگاهی کامل نداریم .شکرخدای بزرگ رامیگویم.
به درد نخور ترین توضیحی که تا حالا توی نت دیده بودم همین توضیحات در مورد خواص روده بود. راسته که میگن یارو روده درازه. یعنی پر حرف اما حرف های به درد نخوررررررررر
به قول علی فقط خواص روده را ننوشتی فقط تفره رفتی
اینهمه گفتی پس از خواصش یادت رفت چیزی بگی
تیتر رو نوشتی خواص روده گوسفندی ، ولی یه چیزی که تو متن ننوشتی ، در باره همون خواص روده است !
چندی قبل رفته بودم تهران دیدم دکه جگری کنار پیاده رو علاوه بر تکه های جگر و دل و قلوه یک چیز دیگری هم به سیخ زده که قبل از انقلاب در تهران زندگی میکردم هرگز ندیده بودم لذا پرسیو اقا اینا چیه به سیخ زدی گفت روده گوسفنده با تعجب پرسیدم مگه اینو میخورن؟ گفت اگه به کسی نگی و صداشو در نیاری مردم گوشت سگ و گربه و خر هم میخورن!!!! با خودم گفتم گر مسلمانی چنین است که حافظ دارد/// وای اگر از پس امروز بود فردایی حالا واقعا مرگ بر شاه خائن مرگ بر امریکا