علائم بیماری تب برفکی در گاو و درمان آن

زمان مطالعه: 7 دقیقه

بیماری تب برفکی در گاو یکی از بیماری‌های ویروسی مهم در این دام زنده است که به سرعت بین حیوانات شیوع پیدا می‌کند و می‌تواند خسارات زیادی به دامداران وارد کند. این بیماری بیشتر از طریق تماس مستقیم بین گاوهای آلوده یا وسایل و محیط‌های آلوده منتقل می‌شود. علائم اصلی تب برفکی شامل تب شدید، زخم‌های دهانی، آبریزش دهان، تاول روی پستان‌ها و ناحیه سم‌ها است که باعث کاهش اشتهای گاو و در نتیجه کاهش تولید شیر و گوشت می‌شود.

یکی از مشکلات این بیماری سرعت بالای انتقال آن است؛ به طوری که در صورت ابتلای یک گاو، به سرعت سایر دام‌ها نیز درگیر می‌شوند. مهم‌ترین راه پیشگیری از تب برفکی، واکسیناسیون دوره‌ای و رعایت بهداشت در محل نگهداری دام‌هاست. همچنین، اگر گاوی به این بیماری مبتلا شد، باید سریعا از گله جدا شود تا از شیوع بیشتر جلوگیری شود.

تب برفکی علاوه بر خسارات اقتصادی به دامداری‌ها، هزینه‌های بالایی برای درمان و مدیریت بیماری به همراه دارد. به همین دلیل، پیشگیری و کنترل این بیماری اهمیت زیادی دارد.

یکی از علائم این بیماری شایع، باعث قطع شیر و کاهش وزن شدید گاو می شود. تب شدید جزو مهمترین علائم بیماری تب برفکی در گاو است که با تاول زدن نوک پستان ها و داخل دهان گاو همراه خواهد شد. درمان قطعی برای بیماری تب برفکی وجود ندارد اما می توان با واکسینه کردن به موقع گاو و همچنین قرطینه کردن گاو مانع از سرایت بیماری به کل گاوداری شد.

می توانید مطلب مرتبط زیر را هم مطالعه نمایید:

بیماری های شایع در گاوها

تب برفکی چیست؟

بیماری تب برفکی بر اثر شیوع ویروسی به نام پیکورنا ایجاد می شود. این بیماری جزو بیماری های عفونی دام است که بر اثر خوردن علوفه های آلوده ایجاد و از طریق راه تنفسی به دیگر گاوها سرایت می کند.  این بیماری بیشتر در زمستان ایجاد می شود و اگر راه های پیشگیری از بیماری را انجام ندهید به شدت واگیر دار است و می تواند به دیگر گاوها سرایت کند.در ایران تیپ A و O بیماری وجود دارد که با قرنطینه کردن و انجام طرح مایکوبی دام امکان درمان بیماری تب برفکی در گاو وجود دارد.

علائم بیماری تب برفکی در گاو

بیماری تب برفکی در گاو با چند علامت واضح خودش را نشان می‌دهد که یکی از اولین علائمش تب شدید است. دمای بدن گاو به‌طور ناگهانی بالا می‌رود و گاو کم‌حال و بی‌حال می‌شود. بعد از تب، زخم‌ها و تاول‌هایی در دهان، زبان و حتی لب‌ها ظاهر می‌شوند که باعث می‌شود گاو هنگام غذا خوردن یا جویدن دچار مشکل شود و به همین خاطر گاو اشتهایش را از دست می‌دهد. از طرفی، این زخم‌ها باعث آبریزش شدید دهان هم می‌شود.

یکی دیگه از علائم تب برفکی تاول و زخم در اطراف سم‌ها است. گاو به دلیل درد پاها، لنگ می‌زند یا کمتر راه می‌رود. حتی ممکن است به‌خاطر همین زخم‌ها، گاو به‌طور کامل بخوابد و حرکت نکند. در گاوهای شیرده، کاهش چشمگیر تولید شیر هم از علائم مهم است.

تشخیص سریع این علائم و جدا کردن گاو بیمار از گله خیلی مهمه تا بیماری به بقیه دام‌ها سرایت نکند و خسارت بیشتری وارد نشود. امکان ابتلا دیگر دام ها به تب برفکی زیاد است و حتی ممکن است به مرگ گوساله ها ختم شود.

1. تب شدید
2. تاول روی پستان ها و سر پستانک
3. ایجاد زخم دهان گاو
4. کاهش میل غذا در گاو به دلیل زخم دهان
5. کاهش اشتهای گاو
6. ورم پستان در گاو
7. سقط جنین گاو
8. افسردگی شدید گاو
9. ترشح بزاق

هنگام مشاهده تب شدید در بین گاو و به همراه اول دیدن تاول های ریز روی دهان و پستان ها سریعا گاو را قرنطینه کنید و با دامپزشک تماس بگیرید.

می توانید مطلب مرتبط زیر را هم مطالعه نمایید:

در صورت ابتلای دام به تب برفکی چه اقداماتی باید انجام داد؟

مراحل و روش های پیشگیری از بیماری تب برفکی در گاو

به دلیل واگیر دار بودن بیماری بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا دیگر دام ها به بیماری قرنطینه کردن گاو بیمار است.

1. قرنطینه کردن دام بیمار
2. مایه کوبی : طرح سراسری تزریق واکسن کشته تب برفکی گاو
3. جلوگیری از ورود دام آلوده و حامل ویروس به دامداری ها.
4. ضدعفونی وسایل نقلیه.
5. ضدعفونی و رفع آلودگی دامداریهای آلوده تا رفع بیماری.
6. کشتار دامهای مبتلاء بخصوص در دامداریهای بزرگ و مجتمع های تولید شیر و گوشت و سوزاندن و دفن بهداشتی لاشه دامهای مبتلاء.
7. رعایت مقررات بهداشتی قرنطینه ای فردی اکیپ های واکسیناتور ، تلقیح مصنوعی – دامپزشک و افراد ورودی به دامداری و استفاده از لباس و چکمه متعلق به دامدار.
8. استفاده از سرنگ سرسوزن و کلمن های نگهداری واکسن مخصوص هر واحد در زمان واکسیناسیون.
9. ضدعفونی روزانه وسائط نقلیه حمل شیر در زمان ورود و خروج.
10. سوزانیدن لاشه و فضولات و هرگونه وسائل آلوده یکبار مصرف.
11. عدم برداشت و انتقال کود آلوده تا رفع کامل بیماری.

بهترین روش ضدعفونی کردن محل گاوداری

برای ضدعفونی کردن گاوداری و وسایل نقلیه باید از مواد زیر استفاده کنید.

• فرمالین ۵ درصد
• سود سوزآور ۲ درصد
• آهک مناسب محوطه

ضدعفونی به موقع گاوداری و همچنین تزریق واکسن تب برفکی بهترین روشهای پیشگیری از بیماری تب برفکی است. توجه داشته باشید که قبل از هر چیزی بهترین دارو برای درمان قطعی بیماری تب برفکی وجود ندارد اما واکسینه کردن و ضدعفونی کردن می تواند از ابتلا دیگر دام ها به بیماری جلوگیری کنید.

خسارات اقتصادی تب برفکی گاو

تب برفکی خسارات جدی به گاوها وارد می‌کند که تاثیر مستقیم روی سلامت و عملکرد اقتصادی دامداری‌ها دارد. اولین خسارت این بیماری، کاهش شدید تولید شیر است. گاوهای مبتلا به دلیل زخم‌های دردناک دهان و کاهش اشتها، کمتر غذا می‌خورند و در نتیجه تولید شیر به طور قابل توجهی افت می‌کند. این کاهش تولید به‌ویژه در گاوهای شیری بسیار ملموس است و درآمد دامداران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

از طرف دیگر، کاهش وزن و رشد یکی دیگر از خسارت‌های این بیماری است. گاوها به دلیل زخم‌های دهانی و زخم‌های سم، کمتر می‌خورند و به‌طور طبیعی وزن از دست می‌دهند. این موضوع به ویژه در دام‌های گوشتی که برای تولید گوشت پرورش داده می‌شوند، مشکلات جدی ایجاد می‌کند.

علاوه بر این، مرگ‌ومیر دام‌ها در موارد شدید نیز ممکن است رخ دهد، که منجر به از دست رفتن سرمایه دامداران می‌شود. همچنین، هزینه‌های درمان و کنترل بیماری، از جمله واکسیناسیون و جداسازی دام‌های بیمار، هزینه‌های اضافی را بر دامداری‌ها تحمیل می‌کند.

به طور متوسط تنها ۵ درصد امکان مرگ گاو بر اثر بیماری تب برفکی وجود دارد. این بیماری بیشترین ضرر را برای گوساله های تازه متولد شده دارد. ابتلا گاو به بیماری تب برفکی امکان سقط جنین را افزایش می دهد و باعث قطع شیر گاو و خسارات اقتصادی گاوداری می شود.

با ابتلا دیگر گاوها به بیماری تب برفکی و قطع شیر گاوهای شیری خسارتی جبران ناپذیر برای گاوداری ها رخ می دهد پس بهتر است مواظب باشید و علائم بیماری تب برفکی در گاو را زودتر تشخیص دهید.

روش های درمان بیماری تب برفکی در گاو

درمان بیماری تب برفکی در گاوها با توجه به ویروسی بودن آن، بیشتر به مدیریت علائم و جلوگیری از شیوع بیشتر معطوف می‌شود، زیرا هیچ درمان قطعی برای از بین بردن ویروس وجود ندارد. اولین و مهم‌ترین اقدام این است که گاوهای بیمار سریعا از گله جدا شوند تا ویروس به دام‌های دیگر منتقل نشود. قرنطینه گاوهای بیمار و ضدعفونی کردن محیط نگهداری آن‌ها نیز یکی از اصول اصلی پیشگیری از گسترش بیماری است.

برای کاهش درد و تسریع بهبودی زخم‌های دهانی و سم‌ها، استفاده از داروهای ضدعفونی‌کننده مثل محلول‌های ید یا نمک‌های معدنی مفید است. شست‌وشوی روزانه ناحیه‌های آسیب‌دیده با این محلول‌ها، باعث تسکین درد و بهبود سریع‌تر زخم‌ها می‌شود. در مواردی که دام دچار تب شدید است، استفاده از داروهای ضدتب و ضدالتهاب می‌تواند به کاهش تب و درد کمک کند.

همچنین دامدارها باید توجه کنند که گاوهای بیمار به دلیل کاهش اشتها و ضعف، نیاز به تغذیه مناسبی دارند. فراهم کردن خوراک نرم و مقوی مثل علوفه باکیفیت یا مکمل‌های غذایی، می‌تواند کمک کند تا دام‌ها سریع‌تر بهبود پیدا کنند و دوباره قدرت خود را به دست آورند. مصرف مایعات به میزان کافی نیز برای جلوگیری از کم‌آبی حیاتی است.

در نهایت، بهترین راهکار مقابله با تب برفکی، واکسیناسیون منظم و رعایت بهداشت در دامداری است تا از شیوع این بیماری در آینده جلوگیری شود. واکسیناسیون به عنوان یک راه پیشگیری قوی، جلوی خسارات احتمالی را می‌گیرد.

آیا تب برفکی به انسان ها منتقل میشود

بیماری تب برفکی، یک بیماری ویروسی است که به‌طور عمده در دام‌هایی مثل گاو، گوسفند و بز رخ می‌دهد، اما سوالی که بسیاری از افراد دارند این است که آیا این بیماری به انسان‌ها هم منتقل می‌شود یا نه؟ پاسخ این است که احتمال انتقال تب برفکی به انسان‌ها بسیار نادر است، اما غیرممکن نیست. ویروس تب برفکی عمدتاً در دام‌ها فعالیت می‌کند و به دلیل تفاوت‌های بیولوژیکی بین انسان و دام، این ویروس توانایی کمی برای آلوده کردن انسان‌ها دارد.

در موارد بسیار نادر، انسان‌هایی که به‌طور مستقیم با دام‌های آلوده یا محصولات آنها مثل شیر خام یا گوشت تماس دارند، ممکن است دچار تب خفیف یا زخم‌های دهانی شوند. اما این موارد معمولاً جدی نیستند و در مدت کوتاهی بدون نیاز به درمان خاصی برطرف می‌شوند. خطر جدی برای انسان وجود ندارد و این بیماری به‌طور عمومی به عنوان یک تهدید انسانی در نظر گرفته نمی‌شود.

اقدامات بهداشتی مثل شستن دست‌ها پس از تماس با دام‌ها و عدم مصرف محصولات دامی خام می‌تواند احتمال انتقال را به صفر برساند. از این رو، نگرانی عمده‌ای از بابت تب برفکی برای انسان‌ها وجود ندارد، اما دامداران باید دقت کنند که در صورت شیوع بیماری، تمامی موارد بهداشتی و ایمنی رعایت شود.