نحوه واکسن زدن به طیور

زمان مطالعه: 5 دقیقه

• نکات مهم هنگام واکسیناسیون طیور و پرنده
• روش های معمول و رایج واکسیناسیون
• واکسن زدن به طیور به روش آشامیدنی (Oral)
• واکسن زدن به طیور به روش قطره چشمی (Eye drop)
• واکسن زدن به روش اسپری یا آئروسل
• روش واکسن زدن تزریقی به مرغ و طیور
• روش تلقیح نسوج در بال

---

برای جلوگیری از ابتلا طیور به انواع بیماری ها علاوه بر رعایت بهداشت باید به موقع واکسیناسیون شوند. انواع واکسن ها با توجه به نوع بیماری طیور و نوع رشد جوجه وجود دارد که با روش های اسپری، قطره چشمی، آشامیدنی و حتی تزریق زیر جلد یا داخل انجام می شود. برای واکسن زدن به طیور علاوه بر نکات مهم مرتبط به واکسن چون تاریخ انقضا، نحوه استریل آن، ضدعفونی سرنگ و لوازم تزریقات باید با روش های مختلف  این کار انجام شود. در صورت واکسیناسیون به موقع و صحیح طیور امکان پیشگیری از بیماری طیور وجود دارد اما در غیر اینصورت حتی باعث ایجاد بیماری و تلفات خواهد شد و منطقه ای را آلوده می کند.

️نکات مهم هنگام واکسیناسیون طیور و پرنده

1. واکسن باید در دمای بین 2 الی 8 درجه به دور از تابش مستقیم آفتاب نگهداری و در دمای سرد به محل مرغداری حمل شود.
2. تاریخ تولید و انقضا واکسن را با دقت نگاه کنید.
3. واکسیناسیون جوجه های ضعیف و بیمار نباید صورت گیرد.
4. استریل کردن در زمان واکسیناسیون انجام شود.
5. از استرس وارد کردن به جوجه جلوگیری کنید.
6. تغذیه بد، سروصدا، بیماری و گرما و سرما همگی استرس زا است.
7. برای جلوگیری از شیوع بیماری در مرغداری شیشه و ظرف واکسن های مصرف شده را بسوزانید یا ضدعفونی کنید.
8. از آب ضدعفونی شده یا کلردار برای واکسن خوراکی یا اسپری استفاده شود.
9. برای تزریق راحت تر واکسن های  تزریقی  آنرا به مدت دو یا سه ساعت قبل از استفاده در دمای اتاق نگه دارید تا دمای آن به 20 الی 25 درجه برسد.
10. تکان دادن شیشه واکسن را فراموش نکنید.
11. حتما لوازم تزریقات، سرنگ، ظرف حمل واکسن، دستگاه اسپری ضدعفونی و تمیز شود.
12. طیور را قبل از واکسن زدن به مدت 2 سه ساعت تشنه نگه دارید.
13. واکسن حل شده را به مدت دو الی سه ساعت توسط تمامی طیور مصرف شود زیرا هنگام رقیق شدن به سرعت نابود می شود.
14. به منظور حفظ ماندگاری واکسن به آن شیر خشک بدون چربی ویا شیر معمولی بدون چربی ویاکم چربی اضافه کنید.
15. بعد از واکسیناسیون 2 روز آنتی بیوتیک به طیور دهید و دمای مرغداری یا محل طیور را 2 الی سه درجه افزایش دهید.
16. بهترین روش واکسیناسیون بترتیب :تزریقی +قطره چشمی – تزریقی – قطره چشمی – اسپری – آشامیدنی است.
17. هنگام واکسن زدن به طیور به روش آشامیدنی حتما آبخوری ها را با آب ضدعفونی کننده تمیز کنید.
18. واکسن های کشته را قبل از مصرف و در خلال واکسیناسیون به خوبی تکان دهید.

انواع واکسن های مورد استفاده برای مرغداری ها و طیور

در حال حاضر دو نوع واکسن زنده تخفیف حادت شده و واکسنهای غیر فعال برای استفاده طیور صنعتی داریم.

️روش های معمول و رایج واکسیناسیون

1. روش آشامیدنی
2. قطره چشمی
3. اسپری یا آئروسل
4. تزریق زیرجلد یا داخل
5. تلقیح در نسوج بال

️واکسن زدن به طیور به روش آشامیدنی (Oral)

روش آشامیدنی برای واکسن های زنده مثل گامبورو، آنسفالومیلیت که بافت هدف ویروس دستگاه گوارش مورد استفاده قرار می گیرد. واکسن زدن به روش آشامیدنی ساده ترین، آسان ترین و اقتصادی ترین روش است که البته احتمال خطا و واکسن نخوردن برخی پرندگان بالا است.

نکات رعایت شده هنگام  واکسن زدن به روش آشامیدنی

1. بسته به شرایط آب و هوایی و سن طیور، آب را به مدت یک تا دو ساعت قطع می کنند.
2. آب مورد استفاده برای واکسیناسیون نباید حاوی مواد دارویی، کلر و سایر مواد ضدعفونی کننده باشد.
3. آب مورد استفاده برای هر 1000 دز واکسن بسته به سن پرنده و شرایط آب و هوایی از 15 تا 50 لیتر ممکن است متغیر باشد، هدف رسیدن تمام پرندگان به دز مناسبی از واکسن بر اساس آب مصرفی است.
4. برای حفاظت از ویروس های واکسن و رفع بقایای احتمالی مواد پاک کننده و یون های فلزات سنگین، میزان 1 تا 3 درصد شیر خشک نیم ساعت قبل از حل کردن واکسن در آب اضافه می شود.
5. شستن مسیر لوله های آبخوری، زنگوله های آبخوری
6. مصرف محلول واکسن در فاصله زمانی مناسب ( بین یک تا دو ساعت در واکسن نیوکاسل و حداکثر 4 ساعت در گامبورو )

️واکسن زدن به طیور به روش قطره چشمی (Eye drop)

واکسن های زنده چون نیوکاسل، برونشیت و لارنگوتراکییت به روش قطره چشمی انجام می شود.

1. در این روش هر 1000 دز واکسن را در 28-22 میلی لیتر آب مقطر حل کرده و سپس یک قطره در چشم حیوان می چکانند.
2. بهترین راه برای تست قطره چکان و میزان آب مورد نیاز برای رقیق کردن، چکاندن 1000 قطره آب و سپس اندازه گیری آب جمع شده می باشد که میزان آب مورد نیاز برای رقیق کردن 1000 دز واکسن را روشن می سازد.

️واکسن زدن به روش اسپری یا آئروسل

برای واکسن زدن به جوجه های به سن یک روزه یا چنده روزه و پرندگان مسن و نوع واکسن های زنده از روش اسپری استفاده می شود.

نکات رعایت شده هنگام واکسن زدن به روش اسپری

1. واکسن زدن فصول گرم در ساعت اول صبح و یا شب که هوا خنک تر
2. انتخاب مخزن واکسن دستگاه اسپری که از جنس پلاستیک است.
3. تجهیزات بکار رفته در عملیات اسپری و آماده سازی محلول واکسن باید اختصاصی باشند و نباید برای انجام فعالیت های دیگر از آنها استفاده شود.
4. در هنگام واکسن زدن سیستم های هواده مثل هیترها و هواکش ها خاموش، پنجره ها بسته و نور سالن حداقل باشد.
5. مقدار آب مورد نیاز برای هر 1000 دز واکسن به نوع و سن گله و دستگاه اسپری بستگی دارد. بطور کلی برای هر 1000 جوجه یکروزه 300 الی 500 میلی لیتر آب در نظر می گیرند. در مرغ های مسن آب مصرفی به 500 میلی لیتر می رسد.
6. از روش اسپری برای تجویز واکسن ها بخصوص برونشیت H120 در داخل کارتن جوجه در سن یکروزگی استفاده می شود.
7. واکسن داخل کارتن به خاطر نزدیکی جوجه ها با تماس فیزیکی بهتر انجام می شود.
8. اسپری از ارتفاع 30-20 سانتیمتری و جوجه ها 15-10 دقیقه بعد از واکسیناسیون در داخل کارتن می مانند.
9. رطوبت توصیه شده در زمان اسپری %75 می باشد. پایین بودن رطوبت نسبی در سالن می تواند سبب کاهش اندازه ذرات شده و فعالیت تبخیر ذرات را تشدید نماید.
10. پخش شدن یکنواخت غبار حاصل از زدن واکسن به روش اسپری

️روش واکسن زدن تزریقی به مرغ و طیور

برای واکسن های کشته و روغنی و بعضی از واکسن های زنده مانند مارک و رﺋوویروس از روش تزریقی یا زیرجلدی استفاده می شود.

1. این روش بصورت تزریق داخل عضلانی( سینه و ران) و یا زیر جلدی ( گردنی) صورت می گیرد.
2. این واکسن ها در بطری های 500 یا 1000 دزی در دسترس هستند که با استفاده از سرنگ های خودکار قابل تنظیم می توان جمعیت زیادی از پرندگان را در مدت زمان مشخص واکسینه کرد و ایمنی طولانی مدت ایجاد کرد.
3. واکسیناسیون از سرسوزن های 18 یا 19 استفاده می شود.
4. و بعد از تزریق واکسن به هر 500 تا 1000 قطعه پرنده، سرسوزن باید عوض شود.
5. طول سوزن بسته به جثه پرنده بین 6 تا 12 میلی متر می باشد.

️روش تلقیح نسوج در بال

واکسن آبله و دیگر واکسن هایی چون آنسفالومیلیت، پاستورلوز و… بیشتر از این روش استفاده می شود.

1. سوزن ها دارای دو تیغه می باشند که بر روی هر یک از تیغه ها یک شیار وجود دارد و باعث می شود که واکسن در دو نقطه تلقیح شود.
2. برای رقیق کردن آن از آب به میزان 11 میلی لیتر و گلیسرین به میزان 1 میلی لیتر برای هر 1000 دز واکسن استفاده می شود.
3. سوزن مربوطه باید به اندازه کافی در محلول واکسن فرو رود تا شیارهای آن کاملا” از محلول پر شود.