- بیماری های مختلف که گوساله ها را تهدید می کند
- خطر اسهال در گوساله ها
- بیماری های انگلی در گوساله ها
- بیماری های تنفسی در گوساله ها
- خطر بروز بیماری ذات الریه در گوساله ها
- اهمیت نگهداری از گوساله ها در فصول سرد
- دیگر اقدامات لازم
پرورش گوساله های شیری و مبدل کردن آنها به تلیسه هایی پربازده مستلزم اقدامات زیادی است که به طور کلی می توان آن را ماحصل یک مدیریت صحیح در زمینه بهداشت و تغذیه دام دانست. سلامت گوساله ها باید از زمان آبستنی تلیسه و فرآیند زایش آنها مورد توجه قرار گیرد. عوامل محیطی، فیزیولوژیکی و مدیریتی سلامت گوساله های متولد شده را تعیین می نماید. در این مطلب با مهمترین نکات در زمینه مدیریت صحیح در پرورش گوسال های شیری و مبدل کردن آنها به تلیسه هایی پر بازده آشنا خواهید شد. با ما همراه باشید.
برای حفظ سلامت گوساله ها باید اقدامات بهداشتی مختلفی را از بدو تولد آنها انجام داد. عملیاتی مانند شستشوی پستان های تلیسه پس از زایش و پیش از شیردهی به گوساله ها، تغذیه گوساله با آغوز در اولین وعده در کاهش میزان مرگ و میر این گوساله ها بسیار موثر است. با توجه به این اصول بهداشتی و تغذیه ای گوساله میتواند ایمنی لازم را برای مبارزه با بیماری های مختلف در بدو تولد کسب کرده و رشد بسیار خوبی داشته باشد.
بیماری های مختلف که گوساله ها را تهدید می کند
گوساله های شیری از بدو تولد تا زمانی که به یک تلیسه پر شیر مبدل میشوند در معرض عوامل بیماری زای متعددی قرار میگیرند. برای حفظ سلامت گوساله ها در برابر این شرایط باید تغذیه و بهداشت آنها را به خوبی مدیریت نمود. یکی از مهمترین بیماریهایی که سلامت گوساله را تهدید میکند بیماری اسهال است.
خطر اسهال در گوساله ها
گوساله های شیری بر اثر عوامل بیماری زای متعددی چون ای کولای، سالمونلا، روتاویروس، کرونا ویروس، کوکسیدیا و کریپتوسپوردیا ممکن است دچار اسهال شوند. این خطر در تمام طول سال سلامت گوساله ها را تهدید می کند اما در شرایط خاصی چون سرمای شدید، تراکم بیش از حد دامها، تغذیه کم و نامناسب و عدم نظافت جایگاه نگهداری احتمال بروز این مساله در میان گوساله های شیری تشدید میشود.
پیشگیری و درمان
برای پیشگیری از بروز اسهال در گوساله ها اقدامات مختلفی را میتوان انجام داد که مهمترین این اقدامات تغذیه مناسب و کافی گوساله ها و نظافت به موقع جایگاه نگهداری از آنها میباشد. برای درمان اسهال در گوساله ها نیز میتوان از داروهای آماده و یا دست ساز استفاده کرد. این داروها در واقع محلول های الکترولیتی میباشند که از کم آب شدن بدن دام را جبران میکنند. اگر گوساله شیری دچار اسهال شد باید از دادن شیر به آن اجتناب کنیم زیرا میتواند موجب تشدید این بیماری شود. در چنین شرایطی باید مصرف شیر را برای گوساله قطع نمود و تا ۲ روز به آنها محلول الکترولیتی داده شود. برای درمان اسهال در گوساله ها باید روزانه ۳ تا ۴ مرتبه به آنها محلول الکترولیتی (به ازای هر ۴٫۵ کیلو وزن دام ۴۵۰ گرم الکترولیت) داده شود.
بیماری های انگلی در گوساله ها
یکی از بیماری های خطرناک انگلی در گوساله ها بیماری کوکسیدو یا عفونت انگلی درونی است. این بیماری به سرعت در روده حیوان رشد کرده و صدمات زیادی به آن وارد می کند. این بیماری معمولا در هفته های ۳ تا ۶ ماه ابتدایی تولد گوساله ها دیده میشود. در این حالت اگر گوساله مبتلا به اسهال باشد بیماریش تشدید شده و دچار اسهال خونی میشود که میتواند در نهایت موجب مرگ دام شود. اگر گوساله ها سطح ایمنی بالایی داشته باشند مقاومت کافی برای مبارزه با این عوامل بیماری زا را خواهند داشت و خطر ابتلا به این بیماری در آنها کاهش می یابد.
بیماری های تنفسی در گوساله ها
بیماری های تنفسی از مهمترین بیماری هایی هستند که سلامت گوساله ها را تهدید میکند. گوساله ها در هفته های ۶ تا ۸ پس از تولد در معرض بیماری های تنفسی و عوارض ناشی از آن هستند که بیشتر ناشی از عدم تهویه مناسب در جایگاه نگهداری و تراکم دام ها در قسمت بهار بند است. زمانی که بهار بند سرپوشیده باشد این مشکل تشدید نیز میشود زیرا رطوبت بیشتر شده و خطر تجمع گازهای سمی و عوامل بیماری زا در این شرایط افزایش می یابد. بیماری های تنفسی مانند ذات الریه اغلب در فصل زمستان دیده میشود که موجب بروز عوارض متعددی مانند کاهش رشد روزانه گوساله ها، کاهش نرخ تولید مثل و افزایش میانگین سن اولین زایش میشود.
خطر بروز بیماری ذات الریه در گوساله ها
خطر شیوع بیماری ذات الریه در سرمای بیش از حد، تجمع گازهای سمی، تراکم گوساله ها و … بیشتر می شود. اگر در محل نگهداری گوساله ها بوی آمونیوم را احساس میکنید باید هر چه زودتر برای رفع آن اقدام کنید زیرا این گاز صدمات جدی به مکانیسم های دفاعی شش های دام وارد می کند.
اهمیت نگهداری از گوساله ها در فصول سرد
در فصول سرد سال و در زمان باد و بوران های شدید گوساله ها بیشتر در معرض رطوبت و بیماری های مختلف قرار میگیرند. در آب و هوای سرد و مرطوب دام ها به انرژی بیشتری نیاز دارند تا در برابر بیماری ها ایمن باشند. در محیطهای بسته و مرطوب شرایط برای رشد میکروب های مختلف مانند شپش ها، کرم ها و قارچ ها فراهم شده و گوساله ها بیشتر در معرض ابتلا به بیماری های مختلف قرار میگیرند. در این شرایط باید به وضعیت بهداشت گوساله ها بیشتر نظارت داشته و تغذیه بهتر و پر انرژی تری برای آنها فراهم کرد.
در زمان استرس سرمایی مدیریت پرورش گوساله های شیری اهمیت بسزایی پیدا میکند تا گوساله های شیری در نهایت به تلیسه های پرشیر و سالم بدل شوند. از مهمترین اقدامات برای مدیریت گوساله ها در فصول سرد میوان به مراقبت بهتر از گاوهای خشک، مراقبت های زایش، مصرف آغوز در ابتدای تولد، تغذیه گوساله با خوراک باکیفیت و شیر پرچرب، نظارت بیشتر بر بهداشت جایگاه نگهداری و معاینه نظم گوساله ها اشاره کرد.
دیگر اقدامات لازم
دو تا از مهمترین اقدامات لازم درمدیریت پرورش گوساله های شیری بریدن شاخ و حذف سر پستانک های اضافی است که باید حتما تا پیش از شیرگیری انجام شده باشند. این دو کار استرس از شیرگیری را برای گوساله ها بسیار کمتر می کند و از صدمات احتمالی نیز جلوگیری می کند.
بهتر است کار بریدن شاخ گوساله ها را در هفته دوم تا سوم پس از تولد انجام دهید زیرا در این زمان شاخ در نقطه شروع رشد خود است. در این دوره بهتر است وضعیت گوساله را از نظر وجود سر پستانک های اضافی نیز بررسی کنید. به طور طبیعی گوساله دارای ۴ سرپستانک است که به طور متقارن در کنار هم قرار گرفته اند. علامت سر پستانک های اضافی کوچکتر بودن آنها نسبت به سر پستانک های اصلی است که در صورت مشاهده باید آنها را با قیچی قطع کرد. محل زخم را با محلول ضدعفونی کننده مانند محلول آیودین ضدعفونی کنید. اگر در این مورد تخصص کافی ندارید بهتر است انجام این کار را حتما به دامپزشک واگذار کنید.