نکات مهم در پرواربندی گاو و گوسفند

پرواربندی گاو و گوسفند یکی از فعالیت‌های کلیدی در دامداری است که به تولید گوشت با کیفیت و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند. برای موفقیت در این حوزه، انتخاب نژاد مناسب اولین گام است. نژادهایی مثل هیرفورد و آنگوس برای گاو و افشاری و زل برای گوسفند به خوبی شناخته شده‌اند.

تغذیه دام‌ها باید متعادل باشد. استفاده از علوفه تازه، کنسانتره و مکمل‌های غذایی، رشد بهینه و کیفیت گوشت را تضمین می‌کند. همچنین، مدیریت بهداشت دام‌ها بسیار حیاتی است. واکسیناسیون منظم و فراهم کردن شرایط بهداشتی مناسب از شیوع بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.

فضای نگهداری نیز اهمیت دارد. دام‌ها به فضایی مناسب برای حرکت و استراحت نیاز دارند تا سلامت و کیفیت گوشت آن‌ها تأمین شود. در نهایت، نظارت مستمر بر رشد و وضعیت دام‌ها به دامداران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و به سودآوری بیشتری دست یابند. با رعایت این نکات، می‌توان به موفقیت در پرواربندی گاو و گوسفند دست یافت.

با وجود سود کلانی که در پرورش دام وجود دارد باید یک سری نکات مهم در پرواربندی گاو و گوسفند را رعایت کنید. در پرواربندی دام علاوه بر اینکه باید به تغذیه دام توجه کنید باید به واکسن، بهداشت جایگاه دام و… توجه کنید و مهمترین مورد خرید گوسفند از مراکز معتبر است.

دلایل مهم در پرواربندی گاو و گوسفند

◀️خرید دام از مراکز معتبر

مراکز معتبر فروش دام با داشتن مهر تایید از وزارت بهداشت و داشتن دامپزشکان معتبر به شما دام های سالم را تحویل می دهند.

◀️تایید سلامت دام توسط دامپزشک

قبل از اینکه دام‌ها را پرواربندی کنیم، باید همه آنها توسط دامپزشک معاینه شوند تا دام‌های سالم از بیمارها جدا شوند.

◀️تجویز قرص یا داروی ضد انگل دام

در دام‌ها، انگل‌هایی مانند کپلک، تنیای روده و انگل قزل قروت وجود دارند که می‌توانند باعث کم اشتهایی و حتی مرگ آن‌ها شوند. به همین دلیل، قبل از شروع پرواربندی گاو و گوسفند، ضروری است که به مدت یک هفته به دام‌ها قرص و شربت ضد انگل تجویز شود.

⬅️موارد رعایت شده هنگام مبتلا شدن گوسفندان به انگل ها و بیماریهای مختلف

تمیز کردن آبشخوار و محل غذا خوردن گوسفندان یکی از کارهای ضروری است. همچنین، باید از نگه داشتن تعداد زیادی از گوسفندان در یک مکان جلوگیری کرد. دو هفته قبل از اینکه گوسفندان را به مرتع ببرید، داروهای ضد انگل را به آنها بدهید و بعد از چرا هم این داروها را به آنها بدهید. ایجاد فضایی مناسب برای تحرک گوسفندان نیز بسیار مهم است. همچنین، در ماه‌های دوم و سوم بارداری، از واکسیناسیون گوسفندان خودداری کنید.

◀️ضدعفونی کردن جایگاه دام

با ضدعفونی کردن محل جایگاه دام می توانید از بروز بیماری دام جلوگیری کنید. ضدعفونی جایگاه به روش های زیر صورت می گیرد.

1. ضدعفونی کردن جایگاه به روش شعله افکنی
2. ضدعفونی کردن جایگاه به روش محلول پاشی

خرید گوسفند زنده از مراکز معتبر با بهترین کیفیت باعث می شود که از سالم بودن دام مطمئن شوید. هر چند با دست زدن به مهره های پشت دام، نوع پشم گوسفند می توانید گوسفند سالم را تشخیص دهید. البته هنگام پرواربندی گاو و گوسفند نه تنها باید به موقع واکسن دام را بزنید بلکه باید در همان ابتدای کار خوراک دام را تا آخر پرواربندی تهیه کنید.

◀️نمونه برداری از آب مصرفی دام

دام‌ها به کنسانتره، یونجه، جو و دیگر مواد غذایی نیاز دارند، اما آب هم برایشان ضروری است. قبل از اینکه دام‌ها آب مصرف کنند، باید مطمئن شوید که آبشخور گوسفندی به خوبی تمیز شده باشد. همچنین، نمونه‌برداری از آب مصرفی دام‌ها اهمیت دارد تا از میزان املاح موجود در آن مطلع شوید.

◀️تهیه خوراک دام

تا پایان پرواربندی گوسفند و گاو، باید خوراک دام به خوبی تأمین شود. دانه جو، کنجاله‌های روغنی مثل کنجاله تخم پنبه و کنجاله سویا، کاه، سبوس، یونجه و تفاله و ماس چغندر از جمله مواد غذایی ضروری برای یک راس گوسفند هستند. همچنین، شما باید بتوانید این مواد را به مقدار مناسب با کنسانتره ترکیب کنید تا در پایان دوره پرواربندی، گوسفندانی چاق و سالم تحویل بگیرید.

◀️استخدام کارگر آموزش دیده

به نظر می‌رسد پرواربندی گوسفند و گاو کار ساده‌ای باشد، اما باید به یاد داشته باشید که تغذیه مناسب در زمان مناسب برای دام‌ها بسیار حیاتی است. اگر علائم بیماری را مشاهده کردید، باید به سرعت به آنها رسیدگی کنید. همچنین، حتماً باید جایگاه دام‌ها را ضدعفونی کنید و در مواقع ضروری از جک زایمان برای کمک به زایمان گاوها استفاده کنید، که این کار نیاز به مهارت کافی از طرف کارگران دامداری دارد.

◀️تزریق واکسن های مورد نیاز دام

بهترین راه برای جلوگیری از بیمار شدن دام‌ها، تزریق واکسن است. انواع مختلفی از واکسن‌ها وجود دارند که باید در زمان مناسب به دام‌ها تزریق شوند.

واکسن قانقاریا
واکسن تب برفکی
واکسن شاربن
واکسن آنتروتوکسمی
واکسن کزاز

◀️خرید جیره غذایی ارزان و باکیفیت

تقریباً 70 درصد از هزینه‌های دامداری به تغذیه دام مربوط می‌شود، بنابراین باید بهترین و ارزان‌ترین جیره غذایی را برای دام‌ها تهیه کنید.

◀️تهیه جیره غذایی گاو و گوسفند

در پرواربندی گاو و گوسفند، باید علوفه و کنسانتره به همراه مکمل‌های معدنی، ویتامین‌ها و نمک استفاده شود. در ایران، نسبت مصرف علوفه به کنسانتره معمولاً 50 به 50 است.

در سیستم پرواری در ایران شرائط پنجاه به پنجاه اعمال می‌شود یعنی ۵۰درصد علوفه و کنسانتره که این نسبت در حال حاضر برای پروار مناسب نبوده و باید این نسبت به سود کنسانتره تغییر یابد. در کشور ترکیه این نسبت تا ۳۰ به ۷۰ هم مشاهده شده است یعنی ۳۰درصد علوفه و ۷۰درصد کنسانتره. ولی بخاطر افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی و محدودیت‌هایی نظیر آن توصیه می‌شود نسبت چهل به شصت درصد یعنی 40 درصد علوفه و 60 درصد کنسانتره رعایت شود.

⚪️دسته بندی غذاهای دام

علوفه شامل: یونجه، تفاله تر یا خشک چغندر، کاه، شبدر، چاودار، تیموتی، برموداگراس و جوی دوسر یا یولاف است.

کنسانتره شامل: کنسانتره کارخانجات خوراک دام، جو، سبوس، گندم، ضایعات نان، ملاس، دانه ذرت، کنجاله سویا، ذرت علوفه‌ای و مواد سیلویی می‌باشد.

⚪️تهیه جیره غذایی دام براساس وزن دام

کوتاه‌ترین فرمول برای محاسبه ضریب ۳ درصد وزن زنده دام به این صورت است: فرض کنید یک گوسفند ۵۰ کیلوگرم وزن دارد. با استفاده از این فرمول می‌توانیم محاسبات را انجام دهیم:

۵۰ کیلوگرم وزن زنده گوسفند × ۳ درصد وزن زنده = نیاز روزانه به ماده خشک ۵/۱ کیلو DM

این فرمول همچنین برای پروار گاو نیز کاربرد دارد، اما برای گاو شیری باید محاسبات متفاوتی انجام شود. از ۱۵۰۰ گرم نیاز روزانه، ۶۰ درصد باید کنسانتره و ۴۰ درصد علوفه باشد. همچنین، محدودیت‌هایی وجود دارد؛ به عنوان مثال، در استفاده از اوره باید ۱ درصد جبره مصرف شود.

◀️زمان بندی مناسب تغذیه دام

غذا باید در سه نوبت تجویز شود: صبح ساعت ۶، ظهر بین ساعت ۱ تا ۲ و شب بین ساعت ۷ تا ۸. جیره باید به آرامی و در طول ۱۰ روز به طور کامل تغذیه شود. از مجموع جیره بالانس شده، روزانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم افزایش وزن خواهیم داشت که در طول یک ماه، افزایش وزنی حدود ۸ تا ۱۰ کیلو خواهد بود.

جدول شرایط نگهداری و پرواربندی گاو و گوسفند

آب کافی و تمیز به همراه نمک که بهتر است به صورت سنگ نمک در آخور مصرف شود به همراه مواد معدنی و ویتامینه و دی کلسیم فسفات به میزان ۱درصد جیره حتما در پرواربندی گاو و گوسفند مورد استفاده قرار گیرد.

سوالات متداول