نکات مهم در پرواربندی گاو و گوسفند

زمان مطالعه: 7 دقیقه

پرواربندی گاو و گوسفند یکی از فعالیت‌های کلیدی در دامداری است که به تولید گوشت با کیفیت و افزایش بهره‌وری کمک می‌کند. برای موفقیت در این حوزه، انتخاب نژاد مناسب اولین گام است. نژادهایی مثل هیرفورد و آنگوس برای گاو و افشاری و زل برای گوسفند به خوبی شناخته شده‌اند.

تغذیه دام‌ها باید متعادل باشد. استفاده از علوفه تازه، کنسانتره و مکمل‌های غذایی، رشد بهینه و کیفیت گوشت را تضمین می‌کند. همچنین، مدیریت بهداشت دام‌ها بسیار حیاتی است. واکسیناسیون منظم و فراهم کردن شرایط بهداشتی مناسب از شیوع بیماری‌ها جلوگیری می‌کند.

فضای نگهداری نیز اهمیت دارد. دام‌ها به فضایی مناسب برای حرکت و استراحت نیاز دارند تا سلامت و کیفیت گوشت آن‌ها تأمین شود. در نهایت، نظارت مستمر بر رشد و وضعیت دام‌ها به دامداران کمک می‌کند تا تصمیمات بهتری بگیرند و به سودآوری بیشتری دست یابند. با رعایت این نکات، می‌توان به موفقیت در پرواربندی گاو و گوسفند دست یافت.

با وجود سود کلانی که در پرورش دام وجود دارد باید یک سری نکات مهم در پرواربندی گاو و گوسفند را رعایت کنید. در پرواربندی دام علاوه بر اینکه باید به تغذیه دام توجه کنید باید به واکسن، بهداشت جایگاه دام و… توجه کنید و مهمترین مورد خرید گوسفند از مراکز معتبر است.

دلایل مهم در پرواربندی گاو و گوسفند

⬅️موارد رعایت شده هنگام مبتلا شدن گوسفندان به انگل ها و بیماریهای مختلف

تمیز کردن آبشخوار و محل غذا خوردن گوسفندان یکی از کارهای ضروری است. همچنین، باید از نگه داشتن تعداد زیادی از گوسفندان در یک مکان جلوگیری کرد. دو هفته قبل از اینکه گوسفندان را به مرتع ببرید، داروهای ضد انگل را به آنها بدهید و بعد از چرا هم این داروها را به آنها بدهید. ایجاد فضایی مناسب برای تحرک گوسفندان نیز بسیار مهم است. همچنین، در ماه‌های دوم و سوم بارداری، از واکسیناسیون گوسفندان خودداری کنید.

خرید گوسفند زنده از مراکز معتبر با بهترین کیفیت باعث می شود که از سالم بودن دام مطمئن شوید. هر چند با دست زدن به مهره های پشت دام، نوع پشم گوسفند می توانید گوسفند سالم را تشخیص دهید. البته هنگام پرواربندی گاو و گوسفند نه تنها باید به موقع واکسن دام را بزنید بلکه باید در همان ابتدای کار خوراک دام را تا آخر پرواربندی تهیه کنید.

در سیستم پرواری در ایران شرائط پنجاه به پنجاه اعمال می‌شود یعنی ۵۰درصد علوفه و کنسانتره که این نسبت در حال حاضر برای پروار مناسب نبوده و باید این نسبت به سود کنسانتره تغییر یابد. در کشور ترکیه این نسبت تا ۳۰ به ۷۰ هم مشاهده شده است یعنی ۳۰درصد علوفه و ۷۰درصد کنسانتره. ولی بخاطر افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی و محدودیت‌هایی نظیر آن توصیه می‌شود نسبت چهل به شصت درصد یعنی 40 درصد علوفه و 60 درصد کنسانتره رعایت شود.

⚪️دسته بندی غذاهای دام

علوفه شامل: یونجه، تفاله تر یا خشک چغندر، کاه، شبدر، چاودار، تیموتی، برموداگراس و جوی دوسر یا یولاف است.

کنسانتره شامل: کنسانتره کارخانجات خوراک دام، جو، سبوس، گندم، ضایعات نان، ملاس، دانه ذرت، کنجاله سویا، ذرت علوفه‌ای و مواد سیلویی می‌باشد.

⚪️تهیه جیره غذایی دام براساس وزن دام

کوتاه‌ترین فرمول برای محاسبه ضریب ۳ درصد وزن زنده دام به این صورت است: فرض کنید یک گوسفند ۵۰ کیلوگرم وزن دارد. با استفاده از این فرمول می‌توانیم محاسبات را انجام دهیم:

۵۰ کیلوگرم وزن زنده گوسفند × ۳ درصد وزن زنده = نیاز روزانه به ماده خشک ۵/۱ کیلو DM

این فرمول همچنین برای پروار گاو نیز کاربرد دارد، اما برای گاو شیری باید محاسبات متفاوتی انجام شود. از ۱۵۰۰ گرم نیاز روزانه، ۶۰ درصد باید کنسانتره و ۴۰ درصد علوفه باشد. همچنین، محدودیت‌هایی وجود دارد؛ به عنوان مثال، در استفاده از اوره باید ۱ درصد جبره مصرف شود.

◀️زمان بندی مناسب تغذیه دام

غذا باید در سه نوبت تجویز شود: صبح ساعت ۶، ظهر بین ساعت ۱ تا ۲ و شب بین ساعت ۷ تا ۸. جیره باید به آرامی و در طول ۱۰ روز به طور کامل تغذیه شود. از مجموع جیره بالانس شده، روزانه ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم افزایش وزن خواهیم داشت که در طول یک ماه، افزایش وزنی حدود ۸ تا ۱۰ کیلو خواهد بود.

جدول شرایط نگهداری و پرواربندی گاو و گوسفند

دلایل	شرایط نگهداری گاو	شرایط نگهداری گوسفند
فضای نگهداری	فضای کافی برای حرکت و استراحت (حداقل 2.5 تا 3 متر مربع برای هر گاو). تهویه مناسب و نور طبیعی.	فضای کافی برای حرکت (حداقل 1.5 تا 2 متر مربع برای هر گوسفند). جلوگیری از ازدحام و ایجاد استرس.
تغذیه	رژیم غذایی متعادل شامل علوفه، کنسانتره و مکمل‌های معدنی. آب تازه و تمیز در دسترس باشد.	علوفه تازه و باکیفیت، غلات و مکمل‌های پروتئینی. آب تمیز و کافی به‌ویژه در روزهای گرم.
بهداشت	واکسیناسیون منظم و بررسی سلامت دام‌ها. تمیز کردن و ضدعفونی محل نگهداری.	واکسیناسیون و درمان بیماری‌ها به موقع. حفظ بهداشت و تمیزی در محل نگهداری.
دما و رطوبت	حفظ دما بین 10 تا 20 درجه سانتی‌گراد. رطوبت نسبی بین 50 تا 70 درصد.	دما باید بین 5 تا 25 درجه سانتی‌گراد باشد. رطوبت مناسب برای جلوگیری از بیماری‌ها.
مدیریت زادآوری	برنامه‌ریزی مناسب برای زادآوری و انتخاب نژاد. بررسی وضعیت باروری و مدیریت گوساله‌ها.	برنامه‌ریزی برای زادآوری و انتخاب نژادهای باکیفیت. مدیریت بر روی توله‌ها و انتخاب بهترین نژادها.
نظارت و ثبت	ثبت داده‌های مربوط به رشد و سلامت دام‌ها. نظارت بر رفتار و وضعیت تغذیه.	ثبت و پیگیری وضعیت رشد و سلامت. نظارت بر رفتار و تولید مثل.

آب کافی و تمیز به همراه نمک که بهتر است به صورت سنگ نمک در آخور مصرف شود به همراه مواد معدنی و ویتامینه و دی کلسیم فسفات به میزان ۱درصد جیره حتما در پرواربندی گاو و گوسفند مورد استفاده قرار گیرد.

سوالات متداول