درمان سرفه گوسفندان

درمان سرفه گوسفندان
زمان مطالعه: 7 دقیقه

سرفه گوسفندان یکی از نشانه‌ های کلیدی در ارزیابی سلامت تنفسی دام است و می‌تواند از مشکلات ساده محیطی تا بیماری‌های انگلی و ویروسی جدی خبر دهد. در بسیاری از دامداری‌های کشور، مشاهده سرفه‌ های مکرر در گله نشانه‌ ای هشدار دهنده است که نباید براحتی نادیده گرفته شود. این واکنش دفاعی معمولاً زمانی رخ می‌دهد که مجرای تنفس یا حلق گوسفند در معرض تحریک یا انسداد قرار گیرد؛ عواملی چون گرد و غبار، آمونیاک موجود در جایگاه، رطوبت بالا یا نفوذ لارو انگل مگس گوسفند (Oestrus ovis) از عوامل شایع آن هستند.

سرفه ممکن است خشک و کوتاه باشد یا همراه با ترشحات بینی و صداهای غیرطبیعی هنگام نفس‌کشیدن ظاهر شود. دامداران باتجربه معمولاً از الگوی سرفه به وجود بیماری در گله پی می‌برند، زیرا شدت و تکرار آن با میزان آلودگی محیط یا شیوع بیماری ارتباط مستقیم دارد. از دیدگاه اقتصادی نیز اهمیت دارد، چون دام مبتلا به مشکلات تنفسی رشد آهسته‌ تری دارد و بازده شیر یا وزن‌گیری آن افت می‌کند.

بررسی دقیق شرایط جایگاه، تهویه مناسب، کنترل انگل‌های تنفسی و رعایت نظافت بستر از مهم‌ترین عوامل پیشگیری محسوب می‌شوند. در مراحل بعدی باید نوع سرفه، علائم همراه و پاسخ دام به درمان بررسی شود تا تصویر دقیقی از وضعیت سلامت گله به‌دست آید. این موضوع پایه‌گذار مدیریت علمی بیماری‌ های تنفسی در دامداری‌ های نوین ایران است.

پرورش و فروش گوسفند زنده شاید به ظاهر راحت و آسان باشد اما اطلاع نداشتن از بیماری گوسفندان ممکن است باعث مرگ و میر دام و حتی انتقال بیماری به انسان شود.

هر بیماری علائم و نشانه های خاص خود دارد مثلا بیماری اکتیما یا اورف گوسفندان با وجود زخم های دهان یا آبسه پا با عفونت ناحیه پا گوسفندان همراه می شود. اما سرفه گوسفندان می تواند عامل یک نوع بیماری به نام میازیس باشد که در انسان به میاز معروف است و از طریق مگس استروس اویس در قسمت سینوسی بینی گوسفند انتقال داده می شود. برای درمان سرفه گوسفندان باید مانع راه های پیشگیری را انجام دهید و به آن داروی سرفه دهید.

دلایل تخصصی و علمی سرفه گوسفندان

🐑 عفونت‌های تنفسی و ریوی

سرفه گوسفندان اغلب نشانه التهاب یا عفونت در دستگاه تنفس است. این بیماری‌ ها می‌توانند از نوع باکتریایی یا ویروسی باشند و در شرایط نامناسب جایگاه، شیوع بالایی پیدا کنند. در مراحل اولیه، دام دچار سرفه خشک یا صدادار میشود که در ادامه با ترشحات و تب همراه خواهد شد.

🦠 عفونت‌ های باکتریایی

باکتری‌ های مانهایمیا همولیتیکا و پاستورلا مولتوسیدا از عوامل اصلی سرفه و پنومونی در گوسفندان هستند. این باکتری‌ ها ضمن تحریک بافت ریه، موجب تجمع مایع در آن می‌شوند و به‌ مرور نفس‌ کشیدن دام را دشوار می‌کنند. چنین عفونت‌ هایی بویژه در بره‌ ها یا دام‌ های تحت استرس و ضعف ایمنی رخ می‌دهد.

🧫 عفونت‌ های ویروسی

ویروس‌ های OPP و RSV از بیماری‌ زاهای خطرناک سیستم تنفسی گوسفند هستند. ویروس OPP معمولاً روندی مزمن دارد و در بلندمدت باعث سرفه‌ های عمیق و پیشرونده می‌شود. RSV نیز از راه تماس مستقیم گسترش یافته و با احتقان بینی و صدای خس‌ خسی در تنفس شناخته می‌شود.

🪱 عفونت‌ های انگلی (کرم‌های ریه)

وجود انگل Dictyocaulus filaria در مجاری هوا باعث تحریک شدید، تولید مخاط و سرفه ممتد می‌شود. این کرم‌ های میلیمتری در ریه مستقر شده و با آسیب به بافت تنفسی، زمینه التهاب و کاهش اکسیژن‌ گیری را فراهم می‌کنند. کنترل دوره‌ای انگل‌ ها برای دامداری‌ ها اهمیت حیاتی دارد.

🌬️ عوامل محیطی و جایگاه نگهداری

تهویه نامناسب، گرد و غبار، آمونیاک ناشی از کود و دود می‌توانند مخاط تنفسی را تحریک کنند. در دامداری‌ های بسته بدون جریان هوا، شیوع سرفه چندبرابر می‌شود و دام به تدریج دچار تنگی نفس و کاهش اشتها خواهد شد.

🌿 واکنش‌ های آلرژیک

قرار گرفتن در برابر گیاهان خاص، کپک‌ ها یا ذرات معلق آلرژی‌ زا ممکن است مجاری تنفسی دام را ملتهب کند. آلرژی اگرچه در گوسفند کمتر دیده می‌شود، اما در گله‌ های صنعتی می‌تواند عامل بروز سرفه‌ و عطسه‌ گروهی باشد.

🚚 شرایط مزمن مانند تب حمل‌ و نقل

جابجایی‌ های طولانی و تراکم زیاد دام در خودرو، استرس و ضعف ایمنی ایجاد می‌کند. در این حالت، خطر بروز پنومونی باکتریایی افزایش می‌یابد و دام پس از انتقال دچار سرفه‌ های پی‌ در پی و بی‌حالی می‌شود.

❤️ مشکلات قلبی مرتبط با تجمع مایع در ریه

در موارد نادر، نارسایی قلبی موجب شکل‌ گیری مایع در ریه‌ ها می‌شود. در این حالت، دام با نفس‌ کشیدن عمیق مشکل دارد و به مرور دچار سرفه‌ های شدید و خستگی مفرط می‌شود.

🌾 اجسام خارجی در مجاری تنفس

استنشاق علف، یونجه یا گرد محیط می‌تواند مجرای هوا را مسدود کند و تحریک فیزیکی بوجود آورد. پس از خروج جسم خارجی، سرفه معمولاً بطور طبیعی قطع می‌شود.سرفه گوسفندان تنها یک علامت ساده نیست، بلکه شاخص اولیه بسیاری از بیماری‌ های ریوی و محیطی است. شناخت منشأ آن، بررسی جایگاه، وضعیت بهداشتی و نوع علائم همراه، اساس تشخیص علمی در دامپزشکی مدرن محسوب می‌شود.

علائم بالینی سرفه در گوسفندان کدامند

علائم بالینی سرفه در گوسفندانتوضیح تخصصی و تحلیلی
نوع و الگوی سرفهنوع سرفه شاخص مهم تشخیص است. سرفه خشک معمولاً بیانگر تحریک مجاری فوقانی یا گرد و غبار است، در حالی‌که سرفه مرطوب و عمیق بیشتر با التهاب ریه و عفونت‌ های باکتریایی مرتبط است. شدت و ریتم آن مسیر بیماری را نشان می‌دهد.
ترشحات بینی و قوام آنترشحات شفاف اغلب در مراحل اولیه عفونت ویروسی دیده می‌شوند، اما ترشحات چرکی و غلیظ نشانه عفونت پیشرفته باکتریایی یا حضور انگل‌های بینی مانند Oestrus ovis هستند. بررسی بو و رنگ ترشحات جهت تشخیص دامپزشکی ضروری است.
تغییرات در الگوی تنفسگوسفند بیمار ممکن است دچار تنفس سریع، سخت یا صدادار شود. در موارد ریوی، تنفس شکمی و خس‌خس سینه شنیده می‌شود که بیانگر تجمع مایع در ریه‌ هاست. این علامت باید فوراً بررسی شود.
افزایش دمای بدن (تب)تب بالا نشانه واکنش بدن در برابر عفونت شدید است. در سرفه‌ های ناشی از عوامل باکتریایی، افزایش دمای پایدار مشاهده می‌شود که باید با داروهای ضدالتهاب و آنتی‌ بیوتیک کنترل گردد.
بی‌ اشتهایی و افت مصرف خوراکسرفه مداوم باعث خستگی و کاهش انرژی دام می‌شود. دام حس بویایی و اشتهایش را از دست می‌دهد و معمولاً خوراک را رها می‌کند؛ این مسئله پیش‌بینی کاهش وزن را ساده‌تر می‌کند.
افت وزن و ضعف عمومیدر سرفه‌ های مزمن ناشی از انگل یا پنومونی، کاهش چشمگیر وزن و ضعف عضلانی ایجاد می‌شود. در این وضعیت، دام دیرتر حرکت کرده و بیشتر استراحت میکند، که نشانه کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌هاست.
کاهش تولید شیر یا رشددر میش‌های شیرده، کاهش تولید شیر و در گوسفندان پرواری، افت رشد و کیفیت پشم پدید می‌آید. بیماری‌های تنفسی بطور مستقیم بر متابولیسم و ظرفیت تولیدی اثر منفی دارند.
علائم چشمی (آبریزش و التهاب)التهاب ملتحمه و اشک‌ ریزش چشم در بسیاری از عفونت‌ های تنفسی مشاهده می‌شود. این علائم غالباً همراه با ترشحات بینی و سرفه گوسفندان بروز کرده و نشان‌ دهنده درگیری سیستم تنفسی فوقانی است.
آشنایی با سرفه گوسفندان،علائم و روش های درمان

🩺 روش‌ های درمان مؤثر سرفه گوسفندان

درمان هدفمند بر اساس علت اصلی:موفق‌ ترین روش درمان سرفه گوسفندان زمانی حاصل می‌شود که منشأ سرفه بدرستی شناسایی شود؛ زیرا درمان سرفه انگلی، باکتریایی یا محیطی متفاوت است. تکیه بر نظر دامپزشک پایه اصلی درمان ایمن و علمی به حساب می‌آید.

آنتی‌ بیوتیک‌ های اختصاصی برای عفونت‌ ریوی:در عفونت‌ های باکتریایی، داروهایی مانند اکسی‌ تتراسایکلین طولانی‌ اثر، تایلوسین یا پنی‌سیلین بر اساس نتیجه آزمایش حساسیت میکروبی تجویز می‌شوند. دوره درمان باید کامل شود تا از بازگشت عفونت و بروز مقاومت دارویی جلوگیری گردد.

داروهای ضدانگل برای کرم‌های ریه:در مواردی که سرفه به دلیل آلودگی انگلی باشد، استفاده از ترکیباتی مانند ایورمکتین، دورامکتین یا فنبندازول ضروری است. اجرای طرح منظم ضدانگلی در فصل‌ های بهار و پاییز از آلودگی مجدد گله پیشگیری می‌کند.

استفاده از داروهای ضد التهاب و تب‌ بر:برای کاهش التهاب مجاری تنفسی و پایین آوردن تب، داروهایی مانند فلونیکسین مگلومین تحت نظر دامپزشک استفاده می‌شوند. این داروها به بهبود وضعیت عمومی و افزایش اشتهای دام کمک می‌کنند.

خلط‌ آورها و گشاد کننده‌های مجاری تنفسی:مصرف برونکودیلاتورها و داروهای خلط‌آور، خروج ترشحات را تسهیل کرده و اکسیژن رسانی ریه را بهبود می‌بخشد. نتیجه آن، تنفس آسان‌ تر و کاهش دفعات سرفه در مدت کوتاه است.

ویتامین‌ ها و مکمل‌ های تقویتی:ویتامین‌ های A، D، E و گروه B در کنار سلنیوم باعث تقویت سیستم ایمنی و ترمیم سریعتر بافت‌ های تنفسی می‌شوند. استفاده مداوم از مکمل‌ های معدنی در خوراک روزانه تأثیر محسوسی در کاهش بروز سرفه دارد.

مراقبت‌ های محیطی و مدیریتی:جداسازی گوسفندان بیمار، تهویه مناسب، کاهش گرد و خاک و تأمین آب تازه از اقدامات حیاتی حمایتی است. دام باید در جای خشک، گرم و بدون تجمع آمونیاک نگهداری شود تا روند بهبودی کوتاهتر گردد.

کنترل استرس و بهداشت گله:استرس ناشی از تراکم زیاد، کمبود غذا یا جابجایی طولانی می‌تواند موجب فعال شدن بیماری‌ های تنفسی شود. رعایت آرامش گله، بهداشت روزانه جایگاه و واکسیناسیون منظم، نقش پیشگیرانه سرنوشت‌ سازی در سلامت ریوی دارند.

اهمیت مشاوره دامپزشکی:تعیین نوع دارو، مقدار مصرف و مدت درمان باید صرفاً توسط دامپزشک انجام شود. استفاده خودسرانه از داروهای انسانی یا تجربی، می‌تواند خطرناک و حتی مرگ‌ آور باشد. پایبندی به توصیه‌ های دامپزشکی، کلید حفظ سلامت گله و بقای اقتصادی دامداری است.درمان سرفه گوسفندان فرآیندی چندلایه است؛ ترکیبی از اقدامات دارویی، تغذیه‌ ای، محیطی و مدیریتی. گله‌ای که تحت پایش منظم دامپزشک و مراقبت‌های تقویتی قرار دارد، نه‌ تنها سریعتر بهبود می‌یابد بلکه بهره‌ وری آن نیز در تولید شیر و پشم افزایش می‌یابد.

سوالات رایج

چطور می‌توان سرفه‌های ناشی از کرم ریه را از عفونت باکتریایی تشخیص داد؟

در آلودگی انگلی، سرفه‌ ها غالباً مرطوب بوده و پس از حرکت یا فعالیت دام تشدید می‌شوند. در مقابل، سرفه‌ های عفونت باکتریایی شدیدتر، پی‌ در پی و با تب همراهند. آزمایش مدفوع برای یافتن لارو کرم، روش قطعی تشخیص است.

آیا شرایط آب و هوایی و محل نگهداری بر بروز سرفه گوسفندان تأثیر دارند؟

بله؛ رطوبت بالا، تهویه نامطلوب، تجمع آمونیاک ناشی از کود، گرد و غبار یا سرمای ناگهانی می‌توانند باعث تحریک مخاط تنفسی شوند. دامداری‌هایی با تهویه مناسب و بستر خشک، شانس بروز سرفه کمتری دارند.

چگونه می‌توان سرفه را در گله‌ های پرجمعیت کنترل کرد؟

کنترل سرفه در گله، شامل جداسازی گوسفندان بیمار، ضدعفونی جایگاه، تهویه هوای تازه، اصلاح تغذیه و کاهش تراکم دام است. این اقدامات از انتقال سریع عفونت بین دام‌ها جلوگیری می‌کنند.

۶. چه روش‌هایی برای درمان سرفه گوسفندان وجود دارد؟

درمان باید متناسب با علت زمینه‌ای انجام شود. برای عفونت‌های باکتریایی از آنتی‌بیوتیک‌ هایی همچون اکسی‌تتراسایکلین یا تایلوسین، برای انگل‌ها از ایورمکتین و برای التهاب از داروهای ضدالتهاب مانند فلونیکسین مگلومین زیر نظر دامپزشک استفاده می‌شود.

چه موقع باید دامپزشک به دامپزشک مراجعه کرد؟

اگر سرفه بیش از دو روز ادامه داشت، دام بی‌حال شد یا ترشحات بینی چرکی و تب بالا داشت، باید فوراً با دامپزشک مشورت شود. درمان به‌موقع، از شیوع بیماری در کل گله جلوگیری می‌کند.

فهرست مطالب

108 پاسخ

  1. سلام عزیزان یکسری از نظرات را خواندم کارشناسی نیست شما را خدا اشتباه راهنمایی نکنید مثلا برای سرفه گفته قرص انگل روده(زرد )بدید از آمپول لینکوپک استفاده کنید40سال دامدارم راهنمایی بی مورد نکنید ممنونم ارادتمند همه دامداران محمود

    1. سلام بره ۴ ماهه که آبریزش بینی داره و به تازگی کمی سرفه میکنه چی خوبه؟ ممنون میشم راهنمایی کنین.

  2. سلام ببخشید من یه بره ای دارم تازه دو سه روز هست دنیا اومده خیلی بی حال شده و سینه اش صدا میده باید چی بهش بدم داروی گیاهی چیزی هست بهش بدم

  3. سلام.یه دونه میش دارم که زایمان کرده و الان لاغر شده و دنده هاش زده بیرون میخواستم بدونم علتش چیه و چطور درمان میشه.!ممنون

    1. گوسفند بیماری شش داشته و با زاییدن این بیماری عود کرده و بیماری شش تا گوسفند ضعیف نشود خودش را نشان نمی‌دهد وبا شیر خوردن بره این بیماری بیشتر هم میشود.
      درمان:بره شیری را از مادرش جدا کرده و شیشه پستانکی شود.۲ب مدت سه روز پلسیلین ۲و۲با لینکو مخلوط شود و تزریق شود.و با تزریق پنسیلین ،ویتامین سلنیوم ۷ الی ۱۰ سیسی زیر پوست تزریق شود،ویونجه هم از جیره غذایی کم نشود

  4. سلام من یه بره دارم خیلی بد میتونه نفس بکشه ریزش آب از بینیش هم هست نمیدونم مال شش است یا چی اگه کسی داروی می شناسه لطفا اطلاع دهید ممنون

    1. اون داره ریه اش به دندهاش می چسبه زود ببر پیش دامپزشک اگرم می تونی از داروخانه انسانی آمپول سفازولین بگیر مستقیم تو رگ گردن تزریق کن

  5. سلام علت سرف کردن وناله زدن بز چیست ورا درمان آن چی علت لرزش وگرمی پستان بز پس از زایمان وبی اشتهای وبی حالی آن چیست خواهشن راهنمای کنید

  6. سلام خسته نباشیدمن چهارتا از کوسفندام سرفه خشک میکنن ویکش بدجورسرفه میکنه جوری که سرفه میکنه انگار بالامیاره بردم پیش دامپزشکی بهترین داروهاخارجی داده ولی خوب نشدن فقط یکش ..بدبختی من وام برداشتم از پارسال دیگه انقدر تلفات دادم ازگوسفند خسته شدم اگه میتوند بگین دردشون چین خیلیاشونم اب ریزش بینی دارن بجز اونای که سرفه میکنن

    1. داداش اونا جگر سفیدشون خراب به همه گوسفندادن باید واکسن جگر سفید تزریق کنی اونایی که سرفه میکنند تا سه روز باید تزریق شه تا مدت بهبود میابه

    2. سلام اینا مشکلات ریوی تنفسی دارن میتوان برای انها پوست پرتقال با اب جوشاند وچند سی سی باسورنج دربینی ان دام ریخت این کار چند بارتکراردر صبح انجام دهید

    3. دارو قانقاریا باید بزنی زیر پوستی البته با قرص رافوکسانید قرص قانقاریا هست بده خوب میشن

    4. با سلام گوسفندی که سرفه میکنه اکسی وات با تایلورن هردو بیست درصد یک روز درمیان تا سه وعده تزریق عظلانی

    5. سلام تهویه جایگاهتون چطوره؟
      منظورم اینه که هوای تازه به گوسفنداتون میرسه؟

    6. سلام دوستان لطفا توهین نکنید برا همه این اتفاق ممکنه بیفته شاید یه درد ساده تر ولی متونی ودرمان کنید پس لطفا شخصیت داشته باشید خودتون خار نکنید اگه نمیتونید کمک کنی حرف بی ربط نزنید. ممنون از همکاریتون…

  7. سلام یه بره شیر خاره ۱۳ روزه دارم بعد شیر خوردن خفه میکنه باز بهتر میشه در طول روز هم خفه میکنه فکر میکنم علت پپ دردی هست چون دوقولو هست ممکن هست کهشیر کمتر خور ده باشد کمی هم با زمین ور میرود شاید هم دستگاه تنفسی میشه نظرتونو بگید یا روش درمان اسم داروقبلا که ازین مشکل بیش میامد با تتراسایکلین ووتایلوزین مداوا میشدن ولی برها بزرگ بودن ولی این ده پونزه روزبیشتر نیست جوابتون رو بفرستید

  8. سلام یه بره شیر خاره ۱۳ روزه دارم بعد شیر خوردن خفه میکنه باز بهتر میشه در طول روز هم خفه میکنه فکر میکنم علت پپ دردی هست چون دوقولو هست ممکن هست کهشیر کمتر خور ده باشد کمی هم با زمین ور میرود شاید هم دستگاه تنفسی میشه نظرتونو بگید یا روش درمان اسم داروقبلا که ازین مشکل بیش میامد با تتراسایکلین ووتایلوزین مداوا میشدن ولی برها بزرگ بودن ولی این ده پونزه روزبیشتر نیست جوابتون رو بفرستید

  9. سلام بنده چتدتا بوقلمون دارم اسهال زرد و سبز می کند بعد از دو روز اسهال زرد می کند و می میرند لطفا راهنمایی کنید

  10. با سلام خسته نباشید…چند وقته گوسفندام سرفه خشک شدید دارن همراه با آبریزش بینی، لاغر میشن و میمیرن… طرز راه رفتنشون فرق کرده دویدنشون سریع نیست سمتشون بری میخورن زمین انگار دستو پاشونو گم میکنن رمق ندارن… پیش هردامپزشکی بردیم دارویی نداده ک خوب بشن لطفا کمک کنین ما دیگه از گوسفندا قطع امید کردیم

  11. سلام دوتا کره دارم سرفه میکنند و وقتی سرفه میکنند اب از بینی انها می اید. بعضی ها میگن بیماری ازار دارند درسته؟؟؟

  12. سلام ما یه گوسفندانی داریم که هی سرفه میکنند و وقتی عطسه میکنند اب از بینی انها می اید فعلا ٢ تا از انها مریض شده و کم کم داره اونا رو هم مریض میکنه راهنمایی کنید ممنون.

    1. داروی لین کپک استفاده شود باعث میشود که عفنت گسفند کم شود وابریزش بینی هم همیتر ۳ بار استفاده شود روزی یک بار به میزان هر ۲۰ کیلو یک سیسی

  13. سلام گوسفند مون چند روز پیش خوب بود الان بی حال است فک کنم سر درد داره چ دارکی براش استفاده کنم

  14. سلام .گوسفندم یکیش زردی داشت و مرد. الان هم چندتا از گوسفند ها سرفه میکنن دارو میزنم ولی فایده اب نداره چ کنم راهنمایی کنید

    1. سلام من بچه گوسفندشیر خوار دارم اما دیگه شیر نمی خوری بی حالی تنفسش ضعیف ، رهنمایی کنید؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *